Klimatyczny Bilans Wodny dla okresu od 21 kwietnia do 20 czerwca 2023 roku

IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich gmin Polski (2477 gmin) oraz na podstawie kategorii gleb określił w tych gminach aktualny stan zagrożenia suszą rolniczą.

W czwartym okresie raportowania, tj. od 21 kwietnia do 20 czerwca 2023 roku średnia wartość Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW), na podstawie którego dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą była ujemna, wynosiła -137 mm. W obecnym sześciodekadowym okresie wartość KBW uległa zmniejszeniu o 27 mm w stosunku do poprzedniego okresu (11 IV−10 VI).

Deficyt wody dla roślin uprawnych zwiększył się, powodując, że niedobór wody występował w całym kraju. Największy deficyt wody notowano na terenie Pojezierza i Pobrzeża Kaszubskiego, Równiny Słupskiej, Wysoczyzny Damnickiej, Żuław − od -230 do -249 mm. Bardzo duży niedobór wody notowano również na Pojezierzach Pomorskim, Mazurskim, Wielkopolskim oraz na Nizinie Wielkopolskiej i w zachodniej części Niziny Mazowieckiej − od -160 do -229 mm. Tylko nieco mniejszy deficyt wody notowano na południe od tego obszaru − od -120 do -159 mm. Na pozostałym obszarze kraju niedobór wody wynosił od 0 do -119 mm.

W wyniku występujących warunków wilgotnościowych w czwartym okresie raportowania stwierdzamy wystąpienie suszy rolniczej na terytorium Polski.

Poniżej przedstawiamy występowanie suszy rolniczej na terenie kraju powodującej obniżenie plonów przynajmniej o 20% w skali gminy w stosunku do plonów uzyskanych w średnich wieloletnich warunkach pogodowych.

Susza rolnicza występowała na terenie województw:

Kujawsko-pomorskiego,
Lubuskiego,
Łódzkiego,
Warmińsko-mazurskiego,
Wielkopolskiego,
Zachodniopomorskiego,
Pomorskiego,
Podlaskiego,
Mazowieckiego,
Dolnośląskiego,
Opolskiego,
Śląskiego,
Świętokrzyskiego,
Lubelskiego,
Małopolskiego.

Susza występowała we wszystkich monitorowanych uprawach:

Zbóż jarych,
Zbóż ozimych,
Krzewów owocowych,
Truskawek,
Rzepaku i rzepiku,
Roślin strączkowych,
Kukurydzy na ziarno,
Kukurydzy na kiszonkę,
Drzew owocowych,
Tytoniu,
Warzyw gruntowych,
Chmielu,
Ziemniaka,
Buraka cukrowego.

W czwartym okresie raportowania, od 21 kwietnia do 20 czerwca 2023 r., największy zasięg suszy rolniczej występował wśród upraw zbóż jarych. Suszę w tych uprawach notowano w 1623 gminach (65,52% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 6,25 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 52,01% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 7,76 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy
w uprawach zbóż jarych w województwach przedstawia tabela 1.

Tabela 1. Zasięg suszy w uprawach zbóż jarych

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	98,75
2.	lubuskie	82	82	100,00	89,93
3.	łódzkie	177	177	100,00	86,32
4.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	84,66
5.	wielkopolskie	226	226	100,00	98,80
6.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	97,52
7.	pomorskie	123	122	99,19	90,24
8.	podlaskie	118	102	86,44	32,24
9.	mazowieckie	314	269	85,67	44,49
10.	dolnośląskie	169	134	79,29	33,35
11.	opolskie	71	43	60,56	13,52
12.	śląskie	167	56	33,53	5,89
13.	świętokrzyskie	102	25	24,51	4,46
14.	lubelskie	213	11	5,16	0,30
15.	małopolskie	182	3	1,65	0,01

Suszę notowano również w uprawach zbóż ozimych. Notowano ją w 1471 gminach (59,39% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 4,36 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 44,14% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 7,8 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach zbóż ozimych w województwach przedstawia tabela 2.

Tabela 2. Zasięg suszy w uprawach zbóż ozimych

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	90,14
2.	lubuskie	82	82	100,00	78,82
3.	łódzkie	177	177	100,00	74,80
4.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	63,13
5.	wielkopolskie	226	226	100,00	93,99
6.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	87,71
7.	pomorskie	123	122	99,19	76,27
8.	podlaskie	118	89	75,42	23,80
9.	dolnośląskie	169	122	72,19	24,20
10.	mazowieckie	314	207	65,92	33,79
11.	opolskie	71	33	46,48	7,47
12.	świętokrzyskie	102	17	16,67	2,14
13.	śląskie	167	20	11,98	2,71
14.	małopolskie	182	2	1,10	0,01
15.	lubelskie	213	1	0,47	0,05

Suszę rolniczą odnotowano również w uprawach krzewów owocowych. W tych uprawach notowano ją w 1443 gminach (58,26% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 8,81 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 46,36% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 14,25 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach krzewów owocowych w województwach przedstawia tabela 3.

Tabela 3. Zasięg suszy w uprawach krzewów owocowych

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	94,87
2.	lubuskie	82	82	100,00	81,64
3.	łódzkie	177	177	100,00	78,14
4.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	72,04
5.	wielkopolskie	226	226	100,00	96,41
6.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	93,00
7.	pomorskie	123	122	99,19	82,44
8.	dolnośląskie	169	117	69,23	26,17
9.	podlaskie	118	81	68,64	22,80
10.	mazowieckie	314	197	62,74	34,37
11.	opolskie	71	33	46,48	7,80
12.	śląskie	167	20	11,98	2,11
13.	świętokrzyskie	102	12	11,76	1,69
14.	małopolskie	182	2	1,10	0,00
15.	lubelskie	213	1	0,47	0,04

Suszę rolniczą w tym okresie sześciodekadowym odnotowano również w uprawach truskawek. Notowano ją w 1366 gminach (55,15% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 3,11 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 43,58% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 8,23 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach truskawek w województwach przedstawia tabela 4.

Tabela 4. Zasięg suszy w uprawach truskawek

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	91,30
2.	lubuskie	82	82	100,00	78,75
3.	łódzkie	177	177	100,00	73,60
4.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	65,74
5.	wielkopolskie	226	226	100,00	94,74
6.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	88,71
7.	pomorskie	123	122	99,19	78,82
8.	dolnośląskie	169	106	62,72	24,18
9.	mazowieckie	314	169	53,82	30,53
10.	podlaskie	118	62	52,54	17,17
11.	opolskie	71	26	36,62	5,75
12.	świętokrzyskie	102	9	8,82	0,81
13.	śląskie	167	14	8,38	0,86

Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach rzepaku i rzepiku. W tych uprawach notowano ją w 1321 gminach (53,33% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 18,89 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 37,26% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 27,76 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach rzepaku i rzepiku w województwach przedstawia tabela 5.

Tabela 5. Zasięg suszy w uprawach rzepaku i rzepiku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	73,85
2.	lubuskie	82	82	100,00	74,38
3.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	48,09
4.	wielkopolskie	226	226	100,00	86,75
5.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	75,54
6.	pomorskie	123	122	99,19	69,85
7.	łódzkie	177	175	98,87	63,33
8.	dolnośląskie	169	97	57,40	21,02
9.	mazowieckie	314	156	49,68	26,56
10.	podlaskie	118	51	43,22	12,05
11.	opolskie	71	24	33,80	4,49
12.	świętokrzyskie	102	7	6,86	0,53
13.	śląskie	167	8	4,79	0,20

Suszę rolniczą odnotowano w uprawach roślin strączkowych, notowano ją w 1267 gminach (51,15% gmin Polski) na obszarze 37,45% gruntów ornych kraju. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach roślin strączkowych w województwach przedstawia tabela 6.

Tabela 6. Zasięg suszy w uprawach roślin strączkowych

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	83,57
2.	lubuskie	82	82	100,00	71,38
3.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	50,19
4.	wielkopolskie	226	226	100,00	88,88
5.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	79,66
6.	pomorskie	123	122	99,19	70,80
7.	łódzkie	177	172	97,18	61,03
8.	dolnośląskie	169	90	53,25	19,42
9.	mazowieckie	314	143	45,54	23,03
10.	podlaskie	118	38	32,20	8,81
11.	opolskie	71	18	25,35	3,19
12.	świętokrzyskie	102	3	2,94	0,25

Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach kukurydzy na ziarno, notowano ją w 1222 gminach (49,33% gmin Polski) na obszarze 27,82% gruntów ornych kraju. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach kukurydzy na ziarno w województwach przedstawia tabela 7.

Tabela 7. Zasięg suszy w uprawach kukurydzy na ziarno

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	62,93
2.	lubuskie	82	82	100,00	44,48
3.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	32,51
4.	wielkopolskie	226	226	100,00	73,50
5.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	63,92
6.	pomorskie	123	122	99,19	54,87
7.	łódzkie	177	165	93,22	47,13
8.	dolnośląskie	169	83	49,11	11,81
9.	mazowieckie	314	129	41,08	13,18
10.	podlaskie	118	26	22,03	6,28
11.	opolskie	71	14	19,72	0,84
12.	świętokrzyskie	102	2	1,96	0,10

Suszę rolniczą odnotowano również w uprawach kukurydzy na kiszonkę, notowano ją w 1222 gminach (49,33% gmin Polski) na obszarze 27,82% gruntów ornych kraju. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach kukurydzy na kiszonkę w województwach przedstawia tabela 8.

Tabela 8. Zasięg suszy w uprawach kukurydzy na kiszonkę

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	62,93
2.	lubuskie	82	82	100,00	44,48
3.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	32,51
4.	wielkopolskie	226	226	100,00	73,50
5.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	63,92
6.	pomorskie	123	122	99,19	54,87
7.	łódzkie	177	165	93,22	47,13
8.	dolnośląskie	169	83	49,11	11,81
9.	mazowieckie	314	129	41,08	13,18
10.	podlaskie	118	26	22,03	6,28
11.	opolskie	71	14	19,72	0,84
12.	świętokrzyskie	102	2	1,96	0,10

Suszę rolniczą odnotowano w uprawach drzew owocowych, notowano ją w 1130 gminach (45,62% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 16,15 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 24,97% gruntów ornych kraju, nastąpiło zwiększenie o 18,37 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach drzew owocowych w województwach przedstawia tab. 9.

Tabela 9. Zasięg suszy w uprawach drzew owocowych

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	226	100,00	69,74
2.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	60,56
3.	kujawsko-pomorskie	144	143	99,31	61,47
4.	pomorskie	123	122	99,19	51,18
5.	warmińsko-mazurskie	116	115	99,14	28,18
6.	lubuskie	82	78	95,12	38,03
7.	łódzkie	177	149	84,18	40,47
8.	dolnośląskie	169	64	37,87	9,66
9.	mazowieckie	314	101	32,17	8,88
10.	podlaskie	118	12	10,17	0,98
11.	opolskie	71	7	9,86	0,40

Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach tytoniu, notowano ją w 1038 gminach (41,91% gmin Polski) na obszarze 24,10% gruntów ornych kraju. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach tytoniu w województwach przedstawia tab. 10.

Tabela 10. Zasięg suszy w uprawach tytoniu

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	226	100,00	70,15
2.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	61,16
3.	kujawsko-pomorskie	144	143	99,31	62,38
4.	pomorskie	123	120	97,56	51,91
5.	warmińsko-mazurskie	116	111	95,69	26,99
6.	lubuskie	82	71	86,59	30,08
7.	łódzkie	177	128	72,32	38,42
8.	dolnośląskie	169	48	28,40	8,04
9.	mazowieckie	314	70	22,29	5,74
10.	opolskie	71	5	7,04	0,20
11.	podlaskie	118	3	2,54	0,21

Suszę rolniczą odnotowano również w uprawach warzyw gruntowych, notowano ją w 1038 gminach (41,91% gmin Polski) na obszarze 20,25% gruntów ornych kraju. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach warzyw gruntowych w województwach przedstawia tabela 11.

Tabela 11. Zasięg suszy w uprawach warzyw gruntowych

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	226	100,00	58,94
2.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	50,61
3.	kujawsko-pomorskie	144	143	99,31	56,13
4.	pomorskie	123	120	97,56	43,92
5.	warmińsko-mazurskie	116	111	95,69	21,06
6.	lubuskie	82	71	86,59	26,12
7.	łódzkie	177	128	72,32	30,87
8.	dolnośląskie	169	48	28,40	6,36
9.	mazowieckie	314	70	22,29	4,87
10.	opolskie	71	5	7,04	0,20
11.	podlaskie	118	3	2,54	0,21

Suszę rolniczą odnotowano w uprawach chmielu, notowano ją w 31 gminach (1,25% gmin Polski) na obszarze 0,09% gruntów ornych kraju. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach chmielu w województwach przedstawia tabela 12.

Tabela 12. Zasięg suszy w uprawach chmielu

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	pomorskie	123	24	19,51	1,92
2.	zachodniopomorskie	113	3	2,65	0,01
3.	kujawsko-pomorskie	144	2	1,39	0,02
4.	wielkopolskie	226	2	0,88	0,00

Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach ziemniaka, notowano ją w 21 gminach (0,85% gmin Polski) na obszarze 0,06% gruntów ornych kraju. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach ziemniaka w województwach przedstawia tabela 13.

Tabela 13. Zasięg suszy w uprawach ziemniaka

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	pomorskie	123	18	14,63	1,30
2.	zachodniopomorskie	113	2	1,77	0,00
3.	kujawsko-pomorskie	144	1	0,69	0,00

Suszę rolniczą odnotowano w uprawach buraka cukrowego, notowano ją w 5 gminach (0,20% gmin Polski) na obszarze 0,03% gruntów ornych kraju. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach buraka cukrowego przedstawia tabela 14.

Tabela 14. Zasięg suszy w uprawach buraka cukrowego

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	pomorskie	123	5	4,07	0,61

W tegorocznym okresie wegetacyjnym, od 21 marca do 20 czerwca, opracowano cztery raporty dotyczące monitoringu suszy rolniczej. W tym okresie stwierdzono niedobory wody powodujące obniżenie plonów przynajmniej o 20% w stosunku do plonów uzyskiwanych w średnich warunkach pogodowych dla upraw:

Zbóż jarych,
Zbóż ozimych,
Krzewów owocowych,
Truskawek,
Rzepaku i rzepiku,
Roślin strączkowych,
Kukurydzy na ziarno,
Kukurydzy na kiszonkę,
Drzew owocowych,
Tytoniu,
Warzyw gruntowych,
Chmielu,
Ziemniaka,
Buraka cukrowego.

Tabela 15. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach zbóż jarych 21 marzec−20 czerwiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	98,88
2.	wielkopolskie	226	226	100,00	98,80
3.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	97,91
4.	lubuskie	82	82	100,00	89,93
5.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	88,29
6.	łódzkie	177	177	100,00	86,58
7.	pomorskie	123	122	99,19	90,60
8.	podlaskie	118	117	99,15	56,86
9.	mazowieckie	314	294	93,63	49,97
10.	dolnośląskie	169	134	79,29	33,35
11.	opolskie	71	43	60,56	13,52
12.	śląskie	167	56	33,53	5,89
13.	lubelskie	213	56	26,29	3,17
14.	świętokrzyskie	102	25	24,51	4,46
15.	małopolskie	182	3	1,65	0,01

Tabela 16. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach zbóż ozimych 21 marzec−20 czerwiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	226	100,00	93,99
2.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	90,28
3.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	88,00
4.	lubuskie	82	82	100,00	78,82
5.	łódzkie	177	177	100,00	75,04
6.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	68,20
7.	pomorskie	123	122	99,19	77,03
8.	podlaskie	118	116	98,31	43,67
9.	mazowieckie	314	245	78,03	39,26
10.	dolnośląskie	169	122	72,19	24,20
11.	opolskie	71	33	46,48	7,47
12.	śląskie	167	20	11,98	2,71
13.	świętokrzyskie	102	17	16,67	2,14
14.	lubelskie	213	29	13,62	1,22
15.	małopolskie	182	2	1,10	0,01

Tabela 17. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach krzewów owocowych
21 marzec−20 czerwiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	226	100,00	96,41
2.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	94,97
3.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	93,15
4.	lubuskie	82	82	100,00	81,64
5.	łódzkie	177	177	100,00	78,24
6.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	73,77
7.	pomorskie	123	122	99,19	82,96
8.	mazowieckie	314	210	66,88	36,84
9.	podlaskie	118	111	94,07	35,71
10.	dolnośląskie	169	117	69,23	26,17
11.	opolskie	71	33	46,48	7,80
12.	śląskie	167	20	11,98	2,11
13.	świętokrzyskie	102	12	11,76	1,69
14.	lubelskie	213	14	6,57	0,21
15.	małopolskie	182	2	1,10	0,00

Tabela 18. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach truskawek
21 marzec−20 czerwiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	226	100,00	94,75
2.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	91,51
3.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	89,15
4.	lubuskie	82	82	100,00	78,75
5.	łódzkie	177	177	100,00	73,83
6.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	72,66
7.	pomorskie	123	122	99,19	79,84
8.	podlaskie	118	115	97,46	39,19
9.	mazowieckie	314	204	64,97	36,12
10.	dolnośląskie	169	106	62,72	24,18
11.	opolskie	71	26	36,62	5,75
12.	śląskie	167	14	8,38	0,86
13.	świętokrzyskie	102	9	8,82	0,81
14.	lubelskie	213	21	9,86	0,55

Tabela 19. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach rzepaku i rzepiku
21 marzec−20 czerwiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	226	100,00	86,75
2.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	75,54
3.	lubuskie	82	82	100,00	74,38
4.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	73,90
5.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	48,18
6.	pomorskie	123	122	99,19	69,95
7.	łódzkie	177	175	98,87	63,33
8.	mazowieckie	314	156	49,68	26,58
9.	dolnośląskie	169	97	57,40	21,02
10.	podlaskie	118	53	44,92	13,00
11.	opolskie	71	24	33,80	4,49
12.	świętokrzyskie	102	7	6,86	0,53
13.	śląskie	167	8	4,79	0,20

Tabela 20. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach drzew owocowych
21 marzec−20 czerwiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	226	100,00	69,75
2.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	61,73
3.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	60,74
4.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	30,42
5.	pomorskie	123	122	99,19	52,12
6.	łódzkie	177	149	84,18	40,50
7.	lubuskie	82	78	95,12	38,03
8.	dolnośląskie	169	64	37,87	9,66
9.	mazowieckie	314	102	32,48	9,56
10.	podlaskie	118	19	16,10	1,92
11.	opolskie	71	7	9,86	0,40

Wystąpienie tej wielkości strat dla kraju dla okresu 21.03 – 20.06 br. przedstawia tabela 21.

Tabela 21. Susza rolnicza w Polsce w okresie 21.03.−20.06.2023 r.

Lp.	Uprawa	Liczba gmin z suszą	% gmin z suszą	% gruntów z suszą
1.	Zboża jare	1708	68,95	54,80
2.	Zboża ozime	1564	63,14	46,61
4.	Krzewy owocowe	1499	60,52	47,65
3.	Truskawki	1475	59,55	46,28
5.	Rzepak i rzepik	1323	53,41	37,33
6.	Rośliny strączkowe	1267	51,15	37,45
7.	Kukurydza na ziarno	1222	49,33	27,82
8.	Kukurydza na kiszonkę	1222	49,33	27,82
9.	Drzewa owocowe	1140	46,02	25,34
10.	Tytoń	1038	41,91	24,10
11.	Warzywa gruntowe	1038	41,91	20,25
12.	Chmiel	31	1,25	0,09
13.	Ziemniak	21	0,85	0,06
14.	Burak Cukrowy	5	0,20	0,03

Tegoroczny kwiecień pod względem temperatury powietrza był przeciętny. Najniższą średnią temperaturę na terenie kraju notowano w północnej części Pojezierza Pomorskiego − od 6 do 7^oC. Natomiast w południowej części tego Pojezierza oraz na Pojezierzu Mazurskim, na Nizinach Śląskiej, Wielkopolskiej, na Roztoczu, na Pogórzu Karpackim i Przedgórzu Sudeckim, temperatura był wyższa i wynosiła 7−8^oC. Na pozostałym obszarze Polski notowano od 8 do 10^oC.

Temperatura tegorocznego maja w całym kraju była stosunkowo niska. Na przeważającym obszarze kraju notowano od 12 do 13^oC, natomiast w północnej i południowej części Polski wynosiła od 10 do 12^oC (na tym obszarze było zimniej od warunków wieloletnich − od 0,5 do 1,0^oC).

W pierwszej i drugiej dekadzie czerwca najwyższą temperaturę powietrza notowano na Pojezierzu i Nizinie Wielkopolskiej, na Kujawach, na Nizinie Śląskiej − od 16 do ponad 17^oC (w pierwszej dekadzie) oraz od 20 do 22^oC (w drugiej dekadzie). Najchłodniej było w północnych i południowych obszarach kraju − od 13 do 15^oC (w pierwszej dekadzie) oraz od 14 do 16^oC (w drugiej dekadzie). Na pozostałym terytorium Polski temperatura wynosiła od 15 do 16^oC (w pierwszej dekadzie) oraz od 16 do 20^oC w drugiej dekadzie tego miesiąca.

Trzecią dekadę maja charakteryzowało bardzo duże usłonecznienie. W całej Polsce notowano ponad 100 godz. ze Słońcem, przy czym we wschodniej części Pobrzeża Słowińskiego oraz na Polesiu Lubelskim było tych godzin aż 150.

W pierwszej i drugiej dekadzie czerwca usłonecznienie było już nieco mniejsze. Najniższe notowano w południowej Polsce − od 80 do 100 godzin (w pierwszej dekadzie) oraz na wschodnich i zachodnich obszarach − od 40 do 70 godz. (w drugiej dekadzie). Natomiast w północnej części kraju liczba godzin ze Słońcem wynosiła od 100 do 140 godz. (w pierwszej dekadzie) oraz do 100 do 125 godz. w drugiej dekadzie tego miesiąca.

Kwiecień pod względem opadowym na terenie kraju był bardzo zróżnicowany. Na północy Polski notowano opady od poniżej 10 do 20 mm, stanowiące poniżej 70 do 80% normy wieloletniej (1991−2020). Na południu kraju wynosiły od 30 do 50 mm, a przy granicy Polski od 60 do 80 mm, tj. od 100 do 170% normy. Natomiast na pozostałym terytorium kraju notowano opady od 20 do 30 mm (ok. 100% normy).

W północno-zachodniej Polsce opady atmosferyczne w maju były małe − od poniżej 5 do 50 mm. Natomiast w południowo-wschodniej części kraju były już większe − od 50 do 110 mm. Na przeważającym obszarze Polski były niższe od normy − od 30 do 100% w stosunku do wielolecia, a na północy kraju nawet od poniżej 20 do 30%.

Szczególnie niskie opady notowano w trzeciej dekadzie maja, w pierwszej oraz drugiej dekadzie czerwca. Na przeważającym obszarze Polski opady nie wystąpiły lub nie przekraczały 5 mm. Tylko lokalnie na zachodzie kraju notowano ich wystąpienie od 5 do 10 mm (w trzeciej dekadzie maja), od 5 do 100 mm na południu Polski (w pierwszej dekadzie czerwca) oraz we wschodnich krańcach w trzeciej dekadzie czerwca.

W pierwszym jak i drugim raporcie notowano stosunkowo niskie wartości ewapotraspiracji wynoszące 2,5 mm/dzień. Natomiast w trzecim raporcie ewapotranspiracja wzrosła do 3,1 mm/dzień, a w czwartym do 3,5 mm/dzień, co spowodowało, że nastąpił dalszy wzrost deficytu wody, zwłaszcza w północnej Polsce. Brak opadów, zwłaszcza w trzeciej dekadzie maja oraz w pierwszej czerwca, spowodował, że deficyt wody jest wyższy niż notowany w trzecim raporcie. Niedobory wody dla roślin uprawnych zwiększają się. Stwierdzamy, że największe niedobory wody w tym okresie sześciodekadowym dla roślin uprawnych w północnej i centralnej Polsce wynosiły od -200 do -249 mm.

Informujemy, że zgodnie z definicją określoną w ustawie z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (Dz.U. Nr 150, poz. 1249, z późn. zm.) „suszę oznaczają szkody spowodowane wystąpieniem, w dowolnym sześciodekadowym okresie od dnia 21 marca do dnia 30 września, spadku klimatycznego bilansu wodnego poniżej wartości określonej dla poszczególnych gatunków roślin uprawnych i gleb”. Zatem w obojętnie którym okresie sześciodekadowym zostanie stwierdzona susza, to plony ostateczne dla upraw objętych suszą będą niższe przynajmniej o 20% w skali gminy w stosunku do plonów uzyskanych w średnich wieloletnich warunkach pogodowych.

Natomiast szczegółowe informacje przedstawiające straty plonów w poszczególnych województwach za pomocą map oraz tabel zamieszczone są na stronie Systemu Monitoringu Suszy Rolniczej www.susza.iung.pulawy.pl, na której znajduje się zakładka:

Mapy zagrożenia suszą\Wybierz uprawę\Wybierz okres – należy wybrać Zasięg maksymalny, z którego jednoznacznie wynika informacja o suszy:

liczba gmin z suszą,
udział gmin z suszą,
udział powierzchni z suszą

dla danego województwa. Przedstawione dane są sumą wszystkich gmin i powierzchni objętych suszą od początku jej monitorowania (od 21 marca) w danym roku, aż po raport bieżący. Podkreślamy, że tylko zasięg maksymalny jest najbardziej miarodajny
w monitorowanym okresie wegetacyjnym w oznaczeniu wystąpienia suszy rolniczej
w: kraju, województwie, gminie oraz na działce ewidencyjnej.

Tegoroczne warunki pogodowe obecnej wiosny z uwagi na wysokie usłonecznienie, dużą prędkość wiatru oraz małe opady atmosferyczne sprawiły, że wystąpił na terenie kraju duży deficyt wody dla roślin uprawnych powodujący straty plonów wynoszące przynajmniej 20% w stosunku do plonów uzyskiwanych w latach o przeciętnych warunkach pogodowych w 15 województwach. Nie notowano tych strat w województwie podkarpackim.

Poniżej przedstawiamy średnie straty w powiatach, w których obniżenie plonów roślin uprawnych wynosi przynajmniej 20% dla poszczególnych kategorii gleb w zależności od ich podatności na suszę rolniczą.

Od 21 marca do 20 czerwca 2023 r. starty w plonach powyżej 20% dla powiatów odnotowano w uprawach:

Dyrektor
Prof. dr hab. Wiesław Oleszek

Opracowali:

Dr hab. Andrzej Doroszewski, prof. IUNG-PIB
Dr hab. Rafał Pudełko
Dr Katarzyna Żyłowska
Dr Jan Jadczyszyn
Mgr Piotr Koza
Mgr Anna Jędrejek
Mgr Małgorzata Kozak
Mgr Tomasz Jóźwicki
Adrian Matczuk

Materiał chroniony prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy

Klimatyczny Bilans Wodny dla okresu od 21 kwietnia do 20 czerwca 2023 roku

ul. Czartoryskich 8 24-100 Puławy

Tel: +48 81 4786 700