Klimatyczny Bilans Wodny dla okresu od 1 maja do 30 czerwca 2023 roku

IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich gmin Polski (2477 gmin) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych gminach aktualny stan zagrożenia suszą rolniczą.

W piątym okresie raportowania tj. od 1 maja do 30 czerwca 2023 roku średnia wartość Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW), na podstawie którego dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą była ujemna, wynosiła -142 mm. W obecnym sześciodekadowym okresie wartość KBW uległa zmniejszeniu o 5 mm w stosunku do poprzedniego okresu (21 IV-20 VI).

Deficyt wody dla roślin uprawnych zwiększył się powodując, że niedobór wody występował w całym kraju. Największy deficyt wody notowano na terenie Pojezierza i Pobrzeża Kaszubskiego, Równiny Słupskiej, Wysoczyzny Damnickiej, Żuław od -220 do -249 mm. Bardzo duży niedobór wody notowano również na Pojezierzu Pomorskim, Wielkopolskim oraz na Nizinie Wielkopolskiej i w zachodniej części Niziny Mazowieckiej od -200 do -229 mm. Tylko nieco mniejszy deficyt wody notowano na południe od tego obszaru od -120 do -199 mm. Na pozostałym obszarze kraju niedobór wody wynosił od 0 do -119 mm.

W wyniku występujących warunków wilgotnościowych w piątym okresie raportowania, stwierdzamy wystąpienie suszy rolniczej na terytorium Polski.

Poniżej przedstawiamy występowanie suszy rolniczej na terenie kraju powodującej obniżenie plonów przynajmniej o 20% w skali gminy w stosunku do plonów uzyskanych w średnich wieloletnich warunkach pogodowych.

Susza rolnicza występowała na terenie województw:

Kujawsko-pomorskiego,
Lubuskiego,
Łódzkiego,
Warmińsko-mazurskiego,
Wielkopolskiego,
Zachodniopomorskiego,
Pomorskiego,
Podlaskiego,
Mazowieckiego,
Dolnośląskiego,
Opolskiego,
Śląskiego,
Świętokrzyskiego,
Lubelskiego,
Małopolskiego.

Susza występowała we wszystkich monitorowanych uprawach:

Zbóż jarych,
Rzepaku i rzepiku,
Krzewów owocowych,
Zbóż ozimych,
Kukurydzy na ziarno,
Kukurydzy na kiszonkę,
Roślin strączkowych,
Truskawek,
Tytoniu,
Warzyw gruntowych,
Drzew owocowych,
Chmielu,
Ziemniaka,
Buraka cukrowego.

W piątym okresie raportowania od 1 maja do 30 czerwca 2023 r. największy zasięg suszy rolniczej występował wśród upraw zbóż jarych. Suszę w tych uprawach notowano w 1522 gminach (61,45% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 4,07 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 47,20% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 4,81 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach zbóż jarych w województwach przedstawia tab. 1.

Tabela 1. Zasięg suszy w uprawach zbóż jarych

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	96,92
2.	wielkopolskie	226	226	100,00	95,96
3.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	92,87
4.	lubuskie	82	82	100,00	72,89
5.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	69,59
6.	pomorskie	123	122	99,19	92,82
7.	łódzkie	177	174	98,31	76,09
8.	mazowieckie	314	252	80,25	39,99
9.	dolnośląskie	169	126	74,56	27,01
10.	podlaskie	118	87	73,73	24,72
11.	opolskie	71	39	54,93	6,80
12.	świętokrzyskie	102	15	14,71	1,76
13.	śląskie	167	19	11,38	1,33
14.	małopolskie	182	4	2,20	0,01
15.	lubelskie	213	3	1,41	0,11

Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach rzepaku i rzepiku. W tych uprawach notowano ją w 1521 gminach (61,40% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 8,07 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 41,89% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 4,63 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach rzepaku i rzepiku w województwach przedstawia tab. 2.

Tabela 2. Zasięg suszy w uprawach rzepaku i rzepiku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	84,97
2.	lubuskie	82	82	100,00	69,64
3.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	53,87
4.	wielkopolskie	226	226	100,00	89,52
5.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	81,47
6.	pomorskie	123	122	99,19	81,04
7.	łódzkie	177	174	98,31	67,93
8.	mazowieckie	314	252	80,25	36,30
9.	dolnośląskie	169	125	73,96	22,99
10.	podlaskie	118	87	73,73	22,81
11.	opolskie	71	39	54,93	5,98
12.	świętokrzyskie	102	15	14,71	1,66
13.	śląskie	167	19	11,38	1,33
14.	małopolskie	182	4	2,20	0,01
15.	lubelskie	213	3	1,41	0,10

Suszę rolniczą odnotowano również w uprawach krzewów owocowych. W tych uprawach notowano ją w 1441 gminach (58,18% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 0,08 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 43,27% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 3,09 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach krzewów owocowych w województwach przedstawia tab. 3.

Tabela 3. Zasięg suszy w uprawach krzewów owocowych

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	92,84
2.	lubuskie	82	82	100,00	68,14
3.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	59,92
4.	wielkopolskie	226	226	100,00	92,65
5.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	87,83
6.	pomorskie	123	122	99,19	89,20
7.	łódzkie	177	173	97,74	69,34
8.	mazowieckie	314	221	70,38	33,88
9.	dolnośląskie	169	116	68,64	23,47
10.	podlaskie	118	71	60,17	18,28
11.	opolskie	71	35	49,30	4,60
12.	świętokrzyskie	102	9	8,82	0,82
13.	śląskie	167	10	5,99	0,39
14.	małopolskie	182	2	1,10	0,01
15.	lubelskie	213	1	0,47	0,08

Suszę notowano również w uprawach zbóż ozimych. Notowano ją w 1367 gminach (55,19% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 4,2 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 37,27% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 6,87 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach zbóż ozimych w województwach przedstawia tab. 4.

Tabela 4. Zasięg suszy w uprawach zbóż ozimych

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	78,03
2.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	48,63
3.	wielkopolskie	226	226	100,00	86,30
4.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	77,70
5.	pomorskie	123	122	99,19	76,97
6.	lubuskie	82	81	98,78	59,92
7.	łódzkie	177	173	97,74	60,13
8.	dolnośląskie	169	104	61,54	20,17
9.	mazowieckie	314	185	58,92	27,95
10.	podlaskie	118	63	53,39	10,43
11.	opolskie	71	28	39,44	2,85
12.	świętokrzyskie	102	6	5,88	0,39
13.	śląskie	167	3	1,80	0,02
14.	małopolskie	182	2	1,10	0,01
15.	lubelskie	213	1	0,47	0,06

Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach kukurydzy na ziarno, notowano ją w 1273 gminach (51,39% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 2,06 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 29,29% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 1,47 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy
w uprawachkukurydzy na ziarno w województwach przedstawia tab. 5.

Tabela 5. Zasięg suszy w uprawach kukurydzy na ziarno

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	64,60
2.	wielkopolskie	226	226	100,00	72,44
3.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	66,11
4.	pomorskie	123	122	99,19	67,81
5.	warmińsko-mazurskie	116	115	99,14	34,82
6.	lubuskie	82	78	95,12	34,17
7.	łódzkie	177	165	93,22	47,25
8.	dolnośląskie	169	96	56,80	12,92
9.	mazowieckie	314	154	49,04	18,74
10.	podlaskie	118	37	31,36	7,48
11.	opolskie	71	18	25,35	1,02
12.	świętokrzyskie	102	4	3,92	0,17
13.	lubelskie	213	1	0,47	0,01

Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach kukurydzy na kiszonkę, notowano ją w 1273 gminach (51,39% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 2,06 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 29,29% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 1,47 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach kukurydzy na kiszonkę w województwach przedstawia tab. 6.

Tabela 6. Zasięg suszy w uprawach kukurydzy na kiszonkę

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	64,60
2.	wielkopolskie	226	226	100,00	72,44
3.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	66,11
4.	pomorskie	123	122	99,19	67,81
5.	warmińsko-mazurskie	116	115	99,14	34,82
6.	lubuskie	82	78	95,12	34,17
7.	łódzkie	177	165	93,22	47,25
8.	dolnośląskie	169	96	56,80	12,92
9.	mazowieckie	314	154	49,04	18,74
10.	podlaskie	118	37	31,36	7,48
11.	opolskie	71	18	25,35	1,02
12.	świętokrzyskie	102	4	3,92	0,17
13.	lubelskie	213	1	0,47	0,01

Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach roślin strączkowych, notowano ją w 1273 gminach (51,39% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 0,24 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 34,96% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 2,49 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy
w uprawach roślin strączkowych w województwach przedstawia tab. 7.

Tabela 7. Zasięg suszy w uprawach roślin strączkowych

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	77,65
2.	wielkopolskie	226	226	100,00	83,59
3.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	76,29
4.	pomorskie	123	122	99,19	76,83
5.	warmińsko-mazurskie	116	115	99,14	45,18
6.	lubuskie	82	78	95,12	48,38
7.	łódzkie	177	165	93,22	55,17
8.	dolnośląskie	169	96	56,80	17,87
9.	mazowieckie	314	154	49,04	23,24
10.	podlaskie	118	37	31,36	7,62
11.	opolskie	71	18	25,35	1,88
12.	świętokrzyskie	102	4	3,92	0,19
13.	lubelskie	213	1	0,47	0,01

Suszę rolniczą w tym okresie sześciodekadowym odnotowano również w uprawach truskawek. Notowano ją w 1246 gminach (50,30% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 4,85 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 35,21% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 8,37 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach truskawek w województwach przedstawia tab. 8.

Tabela 8. Zasięg suszy w uprawach truskawek

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	77,82
2.	wielkopolskie	226	226	100,00	84,43
3.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	76,76
4.	pomorskie	123	122	99,19	77,05
5.	warmińsko-mazurskie	116	115	99,14	45,95
6.	lubuskie	82	78	95,12	50,31
7.	łódzkie	177	162	91,53	55,33
8.	dolnośląskie	169	90	53,25	18,27
9.	mazowieckie	314	144	45,86	23,23
10.	podlaskie	118	33	27,97	7,07
11.	opolskie	71	15	21,13	1,84
12.	świętokrzyskie	102	4	3,92	0,17

Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach tytoniu, notowano ją w 993 gminach (40,09% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 1,82 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 21,98% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 2,12 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach tytoniu w województwach przedstawia tab. 9.

Tabela 9. Zasięg suszy w uprawach tytoniu

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	60,10
2.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	56,89
3.	pomorskie	123	122	99,19	65,33
4.	wielkopolskie	226	223	98,67	57,62
5.	warmińsko-mazurskie	116	101	87,07	22,32
6.	łódzkie	177	116	65,54	31,41
7.	lubuskie	82	47	57,32	8,12
8.	dolnośląskie	169	43	25,44	6,51
9.	mazowieckie	314	79	25,16	9,91
10.	opolskie	71	3	4,23	0,10
11.	podlaskie	118	2	1,69	0,21

Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach warzyw gruntowych, notowano ją w 993 gminach (40,09% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 1,82 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 17,89% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 2,36 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach warzyw gruntowych w województwach przedstawia tab. 10.

Tabela 10. Zasięg suszy w uprawach warzyw gruntowych

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	51,35
2.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	45,25
3.	pomorskie	123	122	99,19	53,59
4.	wielkopolskie	226	223	98,67	46,37
5.	warmińsko-mazurskie	116	101	87,07	16,18
6.	łódzkie	177	116	65,54	26,20
7.	lubuskie	82	47	57,32	6,56
8.	dolnośląskie	169	43	25,44	5,46
9.	mazowieckie	314	79	25,16	8,31
10.	opolskie	71	3	4,23	0,10
11.	podlaskie	118	2	1,69	0,20

Suszę rolniczą odnotowano również w uprawach drzew owocowych. W tych uprawach notowano ją w 993 gminach (40,09% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 5,53 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 15,55% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 9,42 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach drzew owocowych w województwach przedstawia tab. 11.

Tabela 11. Zasięg suszy w uprawach drzew owocowych

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	44,35
2.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	36,63
3.	pomorskie	123	122	99,19	49,77
4.	wielkopolskie	226	223	98,67	40,05
5.	warmińsko-mazurskie	116	101	87,07	14,32
6.	łódzkie	177	116	65,54	22,56
7.	lubuskie	82	47	57,32	6,56
8.	dolnośląskie	169	43	25,44	4,92
9.	mazowieckie	314	79	25,16	7,28
10.	opolskie	71	3	4,23	0,10
11.	podlaskie	118	2	1,69	0,20

Suszę rolniczą w tym okresie sześciodekadowym odnotowano również w uprawach chmielu. Notowano ją w 214 gminach (8,64% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 7,39 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 0,92% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 0,83 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach chmielu w województwach przedstawia tab. 12.

Tabela 12. Zasięg suszy w uprawach chmielu

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	pomorskie	123	73	59,35	12,34
2.	kujawsko-pomorskie	144	56	38,89	1,62
3.	zachodniopomorskie	113	24	21,24	1,07
4.	wielkopolskie	226	40	17,70	1,23
5.	warmińsko-mazurskie	116	14	12,07	0,56
6.	łódzkie	177	6	3,39	0,08
7.	mazowieckie	314	1	0,32	0,02

Suszę rolniczą w tym okresie sześciodekadowym odnotowano również w uprawach ziemniaka. Notowano ją w 101 gminach (4,08% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 3,23 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 0,36% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 0,30 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach ziemniaka w województwach przedstawia tab. 13.

Tabela 13. Zasięg suszy w uprawach ziemniaka

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	pomorskie	123	56	45,53	6,38
2.	zachodniopomorskie	113	11	9,73	0,08
3.	kujawsko-pomorskie	144	14	9,72	0,37
4.	warmińsko-mazurskie	116	11	9,48	0,22
5.	wielkopolskie	226	8	3,54	0,18
6.	łódzkie	177	1	0,56	0,00

Suszę rolniczą w tym okresie sześciodekadowym odnotowano również w uprawach buraka cukrowego. Notowano ją w 30 gminach (1,21% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 1,01 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 0,28% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 0,25 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach buraka cukrowego w województwach przedstawia tab. 14.

Tabela 14. Zasięg suszy w uprawach buraka cukrowego

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	pomorskie	123	24	19,51	5,61
2.	warmińsko-mazurskie	116	6	5,17	0,21

Temperatura tegorocznego maja w całym kraju była stosunkowo niska. Na przeważającym obszarze kraju notowano od 12 do 13^oC, natomiast w północnej i południowej części Polski wynosiła od 10 do 12^oC (na tym obszarze było zimniej od warunków wieloletnich od 0,5 do 1,0^oC).

W pierwszej, drugiej i trzeciej dekadzie czerwca najwyższą temperaturę powietrza notowano na Pojezierzu i Nizinie Wielkopolskiej, na Kujawach, na Nizinie Śląskiej od 16 do ponad 17^oC (w pierwszej dekadzie) oraz od 20 do 22^oC (w drugiej i trzeciej dekadzie). Najchłodniej było w północnych i południowych obszarach kraju od 13 do 15^oC (w pierwszej dekadzie), od 14 do 16^oC (w drugiej) oraz od 12 do 17^oC (w trzeciej dekadzie). Na pozostałym terytorium Polski temperatura wynosiła od 15 do 16^oC (w pierwszej dekadzie) oraz od 16 do 20^oC (w drugiej) oraz od 17 do 20^oC ( w trzeciej dekadzie).

Trzecią dekadę maja charakteryzowało bardzo duże usłonecznienie. W całej Polsce notowano ponad 100 godz. ze Słońcem, przy czym we wschodniej części Pobrzeża Słowińskiego oraz na Polesiu Lubelskim było tych godzin aż 150.

W czerwcu usłonecznienie było już nieco mniejsze. Najniższe notowano w południowej Polsce od 80 do 100 godzin (w pierwszej dekadzie), na wschodnich i zachodnich obszarach od 40 do 70 godz. (w drugiej dekadzie) oraz w wielu rejonach kraju od 70 do 80 godz. (w trzeciej dekadzie). Natomiast w północnej części kraju liczba godzin ze Słońcem wynosiła od 100 do 140 godz. (w pierwszej dekadzie) od 100 do 125 godz. (w drugiej dekadzie) oraz od 100 do 110 godz. w trzeciej dekadzie tego miesiąca.

W północno-zachodniej Polsce opady atmosferyczne w maju były małe od poniżej 5 do 50 mm. Natomiast południowo-wschodniej części kraju były już większe od 50 do 110 mm. Na przeważającym obszarze Polski były niższe od normy od 30 do 100% w stosunku do wielolecia a na północy kraju nawet od poniżej 20 do 30% normy.

Szczególnie niskie opady notowano w trzeciej dekadzie maja, w pierwszej oraz drugiej dekadzie czerwca. Na przeważającym obszarze Polski opady nie wystąpiły lub nie przekraczały 5 mm. Tylko lokalnie na zachodzie kraju notowano ich wystąpienie od 5 do 10 mm (w trzeciej dekadzie maja), od 5 do 100 mm na południu Polski (w pierwszej dekadzie czerwca) oraz we wschodnich i północnych rejonach w trzeciej dekadzie czerwca.

W pierwszym jak i drugim raporcie notowano stosunkowo niskie wartości ewapotraspiracji wynoszące 2,5 mm/dzień. Natomiast w trzecim raporcie ewapotranspiracja wzrosła do 3,1 mm/dzień w czwartym do 3,5 mm/dzień a w piątym do 3,7 mm/dzień co spowodowało, że nastąpił dalszy wzrost deficytu wody zwłaszcza w północnej Polsce. Brak opadów, zwłaszcza w trzeciej dekadzie maja oraz w pierwszej czerwca spowodował, że deficyt wody jest wyższy niż notowany w czwartym raporcie. Niedobory wody dla roślin uprawnych zwiększają się. Stwierdzamy, że największe niedobory wody w tym okresie sześciodekadowym dla roślin uprawnych w północnej i centralnej Polsce wynosiły od -200 do -249 mm.

Informujemy, że zgodnie z definicją określoną w ustawie z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (Dz. U. Nr 150, poz. 1249, z późn. zm.) „suszę oznaczają szkody spowodowane wystąpieniem, w dowolnym sześciodekadowym okresie od dnia 21 marca do dnia 30 września, spadku klimatycznego bilansu wodnego poniżej wartości określonej dla poszczególnych gatunków roślin uprawnych i gleb”. A zatem w obojętnie którym okresie sześciodekadowym zostanie stwierdzona susza, to plony ostateczne dla upraw objętych suszą będą niższe przynajmniej o 20% w skali gminy w stosunku do plonów uzyskanych w średnich wieloletnich warunkach pogodowych.

Natomiast szczegółowe informacje przedstawiające straty plonów w poszczególnych województwach za pomocą map oraz tabel zamieszczone są na stronie Systemu Monitoringu Suszy Rolniczej www.susza.iung.pulawy.pl, na której znajduje się zakładka:

Mapy zagrożenia suszą\Wybierz uprawę\Wybierz okres – należy wybrać Zasięg maksymalny, z którego jednoznacznie wynika informacja o suszy:

liczba gmin z suszą,
udział gmin z suszą,
udział powierzchni z suszą

dla danego województwa. Przedstawione dane są sumą wszystkich gmin i powierzchni objętych suszą od początku jej monitorowania (od 21 marca) w danym roku aż po raport bieżący. Podkreślamy, że tylko zasięg maksymalny jest najbardziej miarodajny w monitorowanym okresie wegetacyjnym w oznaczeniu wystąpienia suszy rolniczej w: kraju, województwie, gminie oraz na działce ewidencyjnej.

Tegoroczne warunki pogodowe wiosny z uwagi na wysokie usłonecznienie, dużą prędkość wiatru oraz bardzo małe opady atmosferyczne sprawiły, że wystąpił na terenie kraju duży deficyt wody dla roślin uprawnych, powodujący straty plonów wynoszące przynajmniej 20% w stosunku do plonów uzyskiwanych w latach o przeciętnych warunkach pogodowych. Suszę notowano w 15 województwach. Nie notowano tej wielkości strat w województwie podkarpackim. W piątym raporcie monitoringu suszy wystąpił wzrost powierzchni z suszą rolniczą w sześciu uprawach, natomiast w siedmiu odnotowano jej zmniejszenie.

W tegorocznym okresie wegetacyjnym od 21 marca do 30 czerwca opracowano pięć raportów dotyczących monitoringu suszy rolniczej. W tym okresie stwierdzono niedobory wody powodujące obniżenie plonów przynajmniej o 20% w stosunku do plonów uzyskiwanych w średnich warunkach pogodowych dla upraw:

Zbóż jarych,
Zbóż ozimych,
Krzewów owocowych,
Truskawek,
Rzepaku i rzepiku,
Roślin strączkowych,
Kukurydzy na ziarno,
Kukurydzy na kiszonkę,
Drzew owocowych,
Tytoniu,
Warzyw gruntowych,
Chmielu,
Ziemniaka,
Buraka cukrowego.

Występowanie suszy rolniczej w monitorowanych uprawach w okresie od 21 marca do 30 czerwca 2023 roku prezentujemy w tabelach 15-29.

Załącznik1 Pobierz

Tabela 15. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach zbóż jarych 21 marzec
– 30 czerwiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	98,99
2.	lubuskie	82	82	100,00	89,93
3.	łódzkie	177	177	100,00	86,70
4.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	88,94
5.	wielkopolskie	226	226	100,00	98,82
6.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	97,96
7.	pomorskie	123	122	99,19	93,45
8.	podlaskie	118	117	99,15	56,87
9.	mazowieckie	314	294	93,63	50,43
10.	dolnośląskie	169	136	80,47	33,50
11.	opolskie	71	43	60,56	13,54
12.	śląskie	167	56	33,53	5,90
13.	lubelskie	213	56	26,29	3,17
14.	świętokrzyskie	102	25	24,51	4,46
15.	małopolskie	182	4	2,20	0,01

Tabela 16. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach zbóż ozimych 21 marzec
– 30 czerwiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	90,39
2.	lubuskie	82	82	100,00	78,82
3.	łódzkie	177	177	100,00	75,05
4.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	68,63
5.	wielkopolskie	226	226	100,00	94,01
6.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	88,06
7.	pomorskie	123	122	99,19	78,50
8.	podlaskie	118	116	98,31	43,67
9.	mazowieckie	314	245	78,03	39,45
10.	dolnośląskie	169	123	72,78	24,21
11.	opolskie	71	35	49,30	7,47
12.	świętokrzyskie	102	17	16,67	2,14
13.	lubelskie	213	29	13,62	1,23
14.	śląskie	167	20	11,98	2,71
15.	małopolskie	182	2	1,10	0,01

Tabela 17. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach krzewów owocowych
21 marzec – 30 czerwiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	96,76
2.	lubuskie	82	82	100,00	81,65
3.	łódzkie	177	177	100,00	78,71
4.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	75,90
5.	wielkopolskie	226	226	100,00	96,52
6.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	93,72
7.	pomorskie	123	122	99,19	89,76
8.	podlaskie	118	111	94,07	35,91
9.	mazowieckie	314	236	75,16	38,65
10.	dolnośląskie	169	124	73,37	26,46
11.	opolskie	71	36	50,70	7,89
12.	świętokrzyskie	102	14	13,73	1,78
13.	śląskie	167	20	11,98	2,17
14.	lubelskie	213	14	6,57	0,24
15.	małopolskie	182	2	1,10	0,01

Tabela 18. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach rzepaku i rzepiku 21 marzec- 30 czerwiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	85,56
2.	lubuskie	82	82	100,00	75,46
3.	łódzkie	177	177	100,00	69,67
4.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	54,54
5.	wielkopolskie	226	226	100,00	89,98
6.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	81,84
7.	pomorskie	123	122	99,19	81,08
8.	mazowieckie	314	252	80,25	36,41
9.	podlaskie	118	89	75,42	24,03
10.	dolnośląskie	169	126	74,56	23,10
11.	opolskie	71	39	54,93	6,40
12.	świętokrzyskie	102	15	14,71	1,66
13.	śląskie	167	20	11,98	1,40
14.	małopolskie	182	4	2,20	0,01
15.	lubelskie	213	3	1,41	0,10

Tabela 19. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach truskawek
21 marzec – 30 czerwiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	91,54
2.	lubuskie	82	82	100,00	78,75
3.	łódzkie	177	177	100,00	73,83
4.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	73,06
5.	wielkopolskie	226	226	100,00	94,76
6.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	89,18
7.	pomorskie	123	122	99,19	81,07
8.	podlaskie	118	115	97,46	39,19
9.	mazowieckie	314	204	64,97	36,24
10.	dolnośląskie	169	107	63,31	24,19
11.	opolskie	71	26	36,62	5,75
12.	lubelskie	213	21	9,86	0,55
13.	świętokrzyskie	102	9	8,82	0,81
14.	śląskie	167	14	8,38	0,86

Tabela 20. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach roślin strączkowych
21 marzec – 30 czerwiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	86,62
2.	lubuskie	82	82	100,00	71,49
3.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	52,56
4.	wielkopolskie	226	226	100,00	89,28
5.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	81,16
6.	pomorskie	123	122	99,19	77,38
7.	łódzkie	177	174	98,31	62,50
8.	dolnośląskie	169	98	57,99	19,80
9.	mazowieckie	314	159	50,64	25,00
10.	podlaskie	118	42	35,59	9,21
11.	opolskie	71	22	30,99	3,26
12.	świętokrzyskie	102	4	3,92	0,32
13.	lubelskie	213	1	0,47	0,01

Tabela 21. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach kukurydzy na ziarno
21 marzec – 30 czerwiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	66,56
2.	lubuskie	82	82	100,00	45,49
3.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	38,87
4.	wielkopolskie	226	226	100,00	77,76
5.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	69,33
6.	pomorskie	123	122	99,19	68,13
7.	łódzkie	177	173	97,74	51,67
8.	dolnośląskie	169	96	56,80	13,29
9.	mazowieckie	314	155	49,36	19,13
10.	podlaskie	118	38	32,20	7,68
11.	opolskie	71	19	26,76	1,17
12.	świętokrzyskie	102	4	3,92	0,19
13.	lubelskie	213	1	0,47	0,01

Tabela 22. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach kukurydzy na kiszonkę
21 marzec – 30 czerwiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	66,56
2.	lubuskie	82	82	100,00	45,49
3.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	38,87
4.	wielkopolskie	226	226	100,00	77,76
5.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	69,33
6.	pomorskie	123	122	99,19	68,13
7.	łódzkie	177	173	97,74	51,67
8.	dolnośląskie	169	96	56,80	13,29
9.	mazowieckie	314	155	49,36	19,13
10.	podlaskie	118	38	32,20	7,68
11.	opolskie	71	19	26,76	1,17
12.	świętokrzyskie	102	4	3,92	0,19
13.	lubelskie	213	1	0,47	0,01

Tabela 23. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach drzew owocowych
21 marzec – 30 czerwiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	62,54
2.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	30,57
3.	wielkopolskie	226	226	100,00	69,79
4.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	61,18
5.	pomorskie	123	122	99,19	55,43
6.	lubuskie	82	78	95,12	38,03
7.	łódzkie	177	149	84,18	40,59
8.	dolnośląskie	169	64	37,87	9,67
9.	mazowieckie	314	103	32,80	10,18
10.	podlaskie	118	19	16,10	1,92
11.	opolskie	71	7	9,86	0,40

Tabela 24. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach tytoniu
21 marzec – 30 czerwiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	66,41
2.	wielkopolskie	226	226	100,00	71,89
3.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	65,46
4.	pomorskie	123	122	99,19	66,72
5.	warmińsko-mazurskie	116	111	95,69	32,11
6.	lubuskie	82	72	87,80	30,10
7.	łódzkie	177	132	74,58	39,59
8.	dolnośląskie	169	50	29,59	8,43
9.	mazowieckie	314	82	26,11	10,09
10.	opolskie	71	6	8,45	0,21
11.	podlaskie	118	3	2,54	0,27

Tabela 25. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach warzyw gruntowych
21 marzec – 30 czerwiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	66,41
2.	wielkopolskie	226	226	100,00	71,89
3.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	65,46
4.	pomorskie	123	122	99,19	66,72
5.	warmińsko-mazurskie	116	111	95,69	32,11
6.	lubuskie	82	72	87,80	30,10
7.	łódzkie	177	132	74,58	39,59
8.	dolnośląskie	169	50	29,59	8,43
9.	mazowieckie	314	82	26,11	10,09
10.	opolskie	71	6	8,45	0,21
11.	podlaskie	118	3	2,54	0,27

Tabela 26. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach chmielu
21 marzec – 30 czerwiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	pomorskie	123	73	59,35	12,34
2.	kujawsko-pomorskie	144	56	38,89	1,62
3.	zachodniopomorskie	113	24	21,24	1,07
4.	wielkopolskie	226	40	17,70	1,23
5.	warmińsko-mazurskie	116	14	12,07	0,56
6.	łódzkie	177	6	3,39	0,08
7.	mazowieckie	314	1	0,32	0,02

Tabela 27. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach ziemniaka
21 marzec – 30 czerwiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	pomorskie	123	56	45,53	6,39
2.	zachodniopomorskie	113	11	9,73	0,08
3.	kujawsko-pomorskie	144	14	9,72	0,37
4.	warmińsko-mazurskie	116	11	9,48	0,22
5.	wielkopolskie	226	8	3,54	0,18
6.	łódzkie	177	1	0,56	0,00

Tabela 28. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach buraka cukrowego
21 marzec – 30 czerwiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	pomorskie	123	24	19,51	5,62
2.	warmińsko-mazurskie	116	6	5,17	0,21

Wystąpienie strat spowodowanych przez suszę rolniczą w kraju dla okresu 21.03 – 30.06 2023 roku przedstawia tabela 29.

Tabela 29. Susza rolnicza w Polsce w okresie 21.03 – 30.06.2023 r.

Lp.	Uprawa	Liczba gmin z suszą	% gmin z suszą	% gruntów z suszą
1.	Zboża jare	1711	69,08	55,07
2.	Zboża ozime	1564	63,26	46,74
3.	Krzewy owocowe	1537	62,05	48,59
4.	Rzepak i rzepik	1528	61,69	42,45
5.	Truskawki	1476	59,59	46,38
6.	Rośliny strączkowe	1303	52,60	38,67
7.	Kukurydza na ziarno	1289	52,04	31,20
8.	Kukurydza na kiszonkę	1289	52,04	31,20
9.	Drzewa owocowe	1141	46,06	25,68
10.	Tytoń	1061	42,83	26,52
11.	Warzywa gruntowe	1061	42,83	22,44
12.	Chmiel	214	8,64	0,92
13.	Ziemniak	101	4,08	0,36
14.	Burak Cukrowy	30	1,21	0,28

Dyrektor
Prof. dr hab. Wiesław Oleszek

Opracowali:

Dr hab. Andrzej Doroszewski, prof. IUNG-PIB
Dr hab. Rafał Pudełko
Dr Katarzyna Żyłowska
Dr Jan Jadczyszyn
Mgr Piotr Koza
Mgr Anna Jędrejek
Mgr Małgorzata Kozak
Mgr Tomasz Jóźwicki
Adrian Matczuk

Materiał chroniony prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy

Klimatyczny Bilans Wodny dla okresu od 1 maja do 30 czerwca 2023 roku

ul. Czartoryskich 8 24-100 Puławy

Tel: +48 81 4786 700