KBW_2021_R8

Klimatyczny Bilans Wodny za okres od 1 czerwca do 31 lipca 2021r.

IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich gmin Polski (2477 gmin) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych gminach aktualny stan zagrożenia suszą rolniczą.

W ósmym okresie raportowania tj. od 1 czerwca do 31 lipca 2021 roku średnia wartość Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW), na podstawie którego dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą była ujemna, wynosiła -111,9 mm. W obecnym sześciodekadowym okresie wartość KBW uległa zmniejszeniu o 23,9 mm w stosunku do poprzedniego okresu (21 V-20 VII).

Największy deficyt wody notowany był w dalszym ciągu na obszarze: Równiny Białogardzkiej, środkowej części Wybrzeża Słowińskiego, na Wysoczyźnie Damnickiej, na Pojezierzu Kaszubskim, Żuławach Wiślanych, we wschodniej części Kotliny Gorzowskiej, środkowej części Pojezierza Wielkopolskiego oraz we wschodniej części: Niziny Wielkopolskiej, Polesia Wołyńskiego, w północnej części Wyżyny Wołyńskiej i na Płaskowyżu Rybnickim od -200 do -259 mm. Mniejsze niedobry wody notowano na Wyżynie Przedborskiej, Wyżynie Kieleckiej, w zachodniej i wschodniej części Pojezierza Południowopomorskiego, w zachodniej części Wzniesień Południowomazowieckich, na Pojezierzu Ełckim, w południowej i północnej części Niziny Północnopodlaskiej, na Polesiu Lubelskim,  Nizinie Śląskiej oraz w północnej części Kotliny Sandomierskiej od -120 do -199 mm. Na pozostałym terytorium kraju niedobory wody były mniejsze od -50 mm do -119 mm.

W wyniku występujących warunków wilgotnościowych w obecnym okresie raportowania, stwierdzamy wystąpienie suszy rolniczej na terytorium Polski.

Susza rolnicza występowała na terenie województw:

  1. pomorskiego,
  2. zachodniopomorskiego,
  3. wielkopolskiego,
  4. mazowieckiego,
  5. kujawsko-pomorskiego,
  6. śląskiego,
  7. warmińsko-mazurskiego,
  8. lubelskiego,
  9. podkarpackiego,
  10. łódzkiego,
  11. świętokrzyskiego,
  12. lubuskiego,
  13. opolskiego,
  14. podlaskiego,
  15. dolnośląskiego,
  16. małopolskiego.

Susza występowała w trzynastu uprawach:

  1. kukurydzy na ziarno,
  2. kukurydzy na kiszonkę,
  3. krzewów owocowych,
  4. roślin strączkowych,
  5. warzyw gruntowych,
  6. zbóż jarych,
  7. tytoniu,
  8. truskawek,
  9. zbóż ozimych,
  10. chmielu,
  11. ziemniaka,
  12. drzew owocowych,
  13. buraka cukrowego.

W obecnym okresie sześciodekadowym największą suszę notowano w uprawach kukurydzy na ziarno. Notowano ją w 1045 gminach (42,19% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 22,13 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Susza wystąpiła na obszarze 10,63% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 7,87 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach kukurydzy na ziarno w województwach przedstawia tab. 1.

Tabela 1. Zasięg suszy w uprawach kukurydzy na ziarno

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin zagrożonychUdział gmin zagrożonych [%]Udział powierzchni zagrożonej [%]
1wielkopolskie22620389,8236,84
2opolskie716185,927,39
3pomorskie12310585,3739,13
4zachodniopomorskie1139382,3037,85
5łódzkie1779050,858,68
6lubelskie2139444,133,64
7śląskie1677142,516,07
8dolnośląskie1695633,141,80
9lubuskie822732,935,85
10warmińsko-mazurskie1163832,761,06
11kujawsko-pomorskie1444732,647,01
12świętokrzyskie1023130,391,51
13podlaskie1183529,661,25
14mazowieckie3147423,572,53
15podkarpackie1601911,880,58
16małopolskie18210,550,00

Suszę notowano również w uprawach kukurydzy na kiszonkę. Notowano ją w 1045 gminach (42,19% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 22,13 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Susza wystąpiła na obszarze 10,63% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 7,87 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach kukurydzy na kiszonkę w województwach przedstawia tab. 2.

Tabela 2. Zasięg suszy w uprawach kukurydzy na kiszonkę

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin zagrożonychUdział gmin zagrożonych [%]Udział powierzchni zagrożonej [%]
1wielkopolskie22620389,8236,84
2opolskie716185,927,39
3pomorskie12310585,3739,13
4zachodniopomorskie1139382,3037,85
5łódzkie1779050,858,68
6lubelskie2139444,133,64
7śląskie1677142,516,07
8dolnośląskie1695633,141,80
9lubuskie822732,935,85
10warmińsko-mazurskie1163832,761,06
11kujawsko-pomorskie1444732,647,01
12świętokrzyskie1023130,391,51
13podlaskie1183529,661,25
14mazowieckie3147423,572,53
15podkarpackie1601911,880,58
16małopolskie18210,550,00

Suszę notowano także w uprawach krzewów owocowych. Notowano ją w 791 gminach (31,93% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 16,99 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 9,99% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 7,49 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach krzewów owocowych w województwach przedstawia tab. 3.

Tabela 3. Zasięg suszy w uprawach krzewów owocowych

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin zagrożonychUdział gmin zagrożonych [%]Udział powierzchni zagrożonej [%]
1wielkopolskie22618180,0937,79
2pomorskie1239879,6742,00
3zachodniopomorskie1138776,9940,79
4opolskie715476,066,48
5łódzkie1775832,775,25
6lubelskie2136731,461,51
7śląskie1674526,952,74
8lubuskie822226,832,74
9kujawsko-pomorskie1443826,396,76
10warmińsko-mazurskie1162521,550,54
11dolnośląskie1693017,750,65
12świętokrzyskie1021615,690,47
13mazowieckie3144714,971,55
14podlaskie1181311,020,30
15podkarpackie16095,620,28
16małopolskie18210,550,00

Suszę notowano również w uprawach roślin strączkowych. Notowano ją w 681 gminach (27,49% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 16,79 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 7,53% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 6,17 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach roślin strączkowych w województwach przedstawia tab. 4.

Tabela 4. Zasięg suszy w uprawach roślin strączkowych

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin zagrożonychUdział gmin zagrożonych [%]Udział powierzchni zagrożonej [%]
1pomorskie1239577,2434,56
2wielkopolskie22617276,1128,53
3zachodniopomorskie1138676,1132,36
4opolskie715070,423,78
5łódzkie1774424,863,31
6kujawsko-pomorskie1443322,924,42
7lubelskie2134822,540,79
8śląskie1673319,761,44
9lubuskie821518,291,48
10warmińsko-mazurskie1162118,100,30
11świętokrzyskie1021211,760,31
12dolnośląskie1691911,240,43
13mazowieckie3143511,151,03
14podlaskie118119,320,17
15podkarpackie16063,750,17
16małopolskie18210,550,00

Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach warzyw gruntowych. Notowano ją w 347 gminach (14,01% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 11,59 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 2,95% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 2,78 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach warzyw gruntowych w województwach przedstawia tab. 5

Tabela 5. Zasięg suszy w uprawie warzyw gruntowych.

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin zagrożonychUdział gmin zagrożonych [%]Udział powierzchni zagrożonej [%]
1pomorskie1238065,0419,35
2zachodniopomorskie1137364,6014,72
3wielkopolskie22612053,109,98
4opolskie712332,390,48
5kujawsko-pomorskie144106,940,69
6łódzkie17773,950,39
7lubelskie21383,760,06
8śląskie16763,590,30
9warmińsko-mazurskie11643,450,10
10mazowieckie31492,870,16
11świętokrzyskie10221,960,02
12podkarpackie16031,880,04
13lubuskie8211,220,01
14podlaskie11810,850,00

Suszę rolniczą odnotowano również w uprawach zbóż jarych. Notowano ją w 321 gminach (12,96% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 4,85 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 2,43% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 1,46 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach zbóż jarych w województwach przedstawia tab. 6.

Tabela 6. Zasięg suszy w uprawie zbóż jarych

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin zagrożonychUdział gmin zagrożonych [%]Udział powierzchni zagrożonej [%]
1pomorskie1237863,4117,82
2zachodniopomorskie1136961,0611,64
3wielkopolskie22610847,797,79
4opolskie712028,170,34
5kujawsko-pomorskie14496,250,50
6lubelskie21383,760,04
7śląskie16763,590,28
8warmińsko-mazurskie11643,450,07
9łódzkie17752,820,31
10mazowieckie31482,550,11
11podkarpackie16031,880,03
12lubuskie8211,220,00
13świętokrzyskie10210,980,01
14podlaskie11810,850,00

Suszę rolniczą w tym okresie sześciodekadowym odnotowano również w uprawach tytoniu. Notowano ją w 321 gminach (12,96% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 10,58 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 3,29% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 3,09 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach tytoniu w województwach przedstawia tab. 7.

Tabela 7. Zasięg suszy w uprawach tytoniu

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin zagrożonychUdział gmin zagrożonych [%]Udział powierzchni zagrożonej [%]
1pomorskie1237863,4121,95
2zachodniopomorskie1136961,0616,32
3wielkopolskie22610847,7911,33
4opolskie712028,170,34
5kujawsko-pomorskie14496,250,57
6lubelskie21383,760,05
7śląskie16763,590,33
8warmińsko-mazurskie11643,450,10
9łódzkie17752,820,31
10mazowieckie31482,550,14
11podkarpackie16031,880,04
12lubuskie8211,220,00
13świętokrzyskie10210,980,01
14podlaskie11810,850,00

Suszę rolniczą odnotowano w uprawach truskawek. Notowano ją w 186 gminach (7,51% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 5,9 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Notowano ją na obszarze 0,98% gruntów ornych kraju, odnotowano zwiększenie tego obszaru o 0,91 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach truskawek w województwach przedstawia tab. 8.

Tabela 8. Zasięg suszy w uprawie truskawek

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin zagrożonychUdział gmin zagrożonych [%]Udział powierzchni zagrożonej [%]
1pomorskie1236452,0310,86
2zachodniopomorskie1134943,363,49
3wielkopolskie2265926,112,48
4warmińsko-mazurskie11632,590,00
5śląskie16731,800,09
6kujawsko-pomorskie14421,390,02
7mazowieckie31430,960,02
8lubelskie21320,940,00
9podkarpackie16010,620,00

Suszę rolniczą odnotowano również w uprawach zbóż ozimych. Notowano ją w 179 gminach (7,23% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 3,84 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 0,84% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 0,59 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach zbóż ozimych w województwach przedstawia tab. 9.

Tabela 9. Zasięg suszy w uprawie zbóż ozimych

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin zagrożonychUdział gmin zagrożonych [%]Udział powierzchni zagrożonej [%]
1pomorskie1236149,599,51
2zachodniopomorskie1134842,482,97
3wielkopolskie2265725,222,09
4warmińsko-mazurskie11632,590,00
5śląskie16731,800,08
6mazowieckie31430,960,01
7lubelskie21320,940,00
8kujawsko-pomorskie14410,690,02
9podkarpackie16010,620,00

Suszę rolniczą w tym okresie odnotowano w uprawach chmielu. Notowano ją w 179 gminach (7,23% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 6,99 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 0,88% gruntów ornych kraju. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach chmielu w województwach przedstawia tab. 10.

Tabela 10. Zasięg suszy w uprawie chmielu

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin zagrożonychUdział gmin zagrożonych [%]Udział powierzchni zagrożonej [%]
1pomorskie1236149,5910,14
2zachodniopomorskie1134842,483,10
3wielkopolskie2265725,222,11
4warmińsko-mazurskie11632,590,00
5śląskie16731,800,08
6mazowieckie31430,960,01
7lubelskie21320,940,00
8kujawsko-pomorskie14410,690,02
9podkarpackie16010,620,00

Suszę rolniczą w tym okresie odnotowano również w uprawach ziemniaka. Notowano ją w 165 gminach (6,66% gmin Polski). Suszę notowano na obszarze 0,8% gruntów ornych kraju. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach ziemniaka w województwach przedstawia tab. 11.

Tabela 11. Zasięg suszy w uprawie ziemniaka

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin zagrożonychUdział gmin zagrożonych [%]Udział powierzchni zagrożonej [%]
1pomorskie1235847,159,53
2zachodniopomorskie1134539,822,74
3wielkopolskie2265122,571,82
4warmińsko-mazurskie11632,590,00
5śląskie16721,200,07
6mazowieckie31430,960,01
7kujawsko-pomorskie14410,690,02
8podkarpackie16010,620,00
9lubelskie21310,470,00

Suszę rolniczą w tym okresie odnotowano również w uprawach drzew owocowych. Notowano ją w 110 gminach (4,44% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 3,96 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 0,47% gruntów ornych kraju Odnotowano zwiększenie o 0,46 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach drzew owocowych w województwach przedstawia tab. 12.

Tabela 12. Zasięg suszy w uprawie drzew owocowych

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin zagrożonychUdział gmin zagrożonych [%]Udział powierzchni zagrożonej [%]
1pomorskie1234133,336,79
2zachodniopomorskie1133329,201,32
3wielkopolskie2263113,720,73
4śląskie16721,200,02
5warmińsko-mazurskie11610,860,00
6kujawsko-pomorskie14410,690,01
7mazowieckie31410,320,00

Suszę rolniczą w tym okresie odnotowano również w uprawach buraka cukrowego. Notowano ją w 35 gminach (1,41% gmin Polski). Suszę notowano na obszarze 0,26% gruntów ornych kraju. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach buraka cukrowego w województwach przedstawia tab. 13.

Tabela 13. Zasięg suszy w uprawie buraka cukrowego

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin zagrożonychUdział gmin zagrożonych [%]Udział powierzchni zagrożonej [%]
1pomorskie1232923,585,55
2zachodniopomorskie11354,420,06
3wielkopolskie22610,440,00

Czerwiec tego roku był cieplejszy od średniej wieloletniej od 1 do 3oC. Najcieplej (powyżej 20oC) było w okolicach Sandomierza, centralnej części Niziny Mazowieckiej, na Pojezierzu Wielkopolskim, Nizinie Wielkopolskiej i w południowej części Niziny Śląskiej. Najzimniej było na Pogórzu od 14 do 18oC. Na pozostałym obszarze kraju notowano temperaturę od 18 do 20oC.

W pierwszej dekadzie lipca najcieplej było we wschodniej części kraju, na Pogórzu Karpackim oraz w Kotlinie Sandomierskiej, temperatura wynosiła powyżej 21oC. Najchłodniej było w górach od 14 do 16oC. Na pozostałym obszarze Polski notowano temperaturę od 17 do 21oC. Natomiast w drugiej dekadzie tego miesiąca najwyższą temperaturę powyżej 23oC stwierdzono na Polesiu Lubelskim. Najchłodniej było od 16 do 20oC w Sudetach, na Przedgórzu Sudeckim oraz Pogórzu Zachodniobeskidzkim oraz w Beskidach Zachodnich. Na pozostałym obszarze kraju notowano temperaturę od 20 do 23oC.

W trzeciej dekadzie lipca na przeważającym obszarze Polski notowano temperaturę powyżej 21oC. Poniżej tej wartości odnotowano ją na pojezierzach: Pomorskim, Iławskim, Litewskim i we wschodniej części Pojezierza Mazurskiego; na Nizinie Śląsko-Łużyckiej, we wschodniej części Niziny Północnopodlaskiej oraz na wyżynach: Przedborskiej i Woźnicko-Wieluńskiej od 17 do 21oC.

W czerwcu tak jak w maju opady były zróżnicowane. Od 40 do 80% normy notowano na Pogórzu, Nizinie Śląskiej, Pojezierzu Pomorskim, Nizinie Mazowieckiej, Pojezierzu Chełmińsko-Dobrzyńskim. Opady w normie wieloletniej notowano na Wyżynie Lubelskiej, Polesiu, Wyżynie Małopolskiej i w północnej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Opady powyżej 120 % normy notowano na Ziemi Lubuskiej oraz w Zachodniej części Pojezierza Wielkopolskiego.

W pierwszej dekadzie lipca najmniejsze opady (poniżej 15 mm) notowano w północnej części Polesia Lubelskiego, na Wyżynie Wołyńskiej, we wschodniej części Kotliny Sandomierskiej, na Wyżynie Śląskiej i Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Najwyższe opady zanotowano na Pojezierzu Mazurskim, Nizinie Północnopodlaskiej, w środkowej części Kotliny Sandomierskiej, w zachodniej części Wyżyny Lubelskiej, na Nizinie Pólnocnomazowieckiej i na Pojezierzu Iławskim od 70 do 110 mm. Na pozostałym obszarze kraju notowano opady od 15 do 70 mm.

W drugiej dekadzie lipca najwyższe opady stwierdzono w środkowej części Pogórza Zachodniobeskidzkiego i w zachodniej części Niziny Mazowieckiej (powyżej 75 mm). Najniższe opady poniżej 25 mm notowano na Wyżynie Lubelskiej, Polesiu, na Nizinie Południowopodlaskiej, Nizinie Śląskiej, na Pojezierzu Mazurskim, Pobrzeżach, Pojezierzu Pomorskim, w centralnej części Pojezierza Wielkopolskiego oraz na Ziemi Lubuskiej. W pozostałej części kraju opady wynosiły od 25 do 75 mm.

W trzeciej dekadzie lipca najniższe opady notowano (poniżej 10 mm) na Pojezierzach: Pomorskim, Wielkopolskim, Lubuskim, Chełmińsko-Dobrzyńskim; w zachodniej części Niziny Śląskiej, Północnopodlaskiej oraz na obszarze łączącym Wyżynę Przedborską, Woźnicko-Wieluńskiej z Niziną Południowowielkopolską i Wzniesieniami Południowomazowieckimi. Natomiast najwyższe stwierdzono na Pojezierzu Litewskim, we wschodniej części Niziny Północnopodlaskiej, na Polesiu Zachodnim, w Kotlinie Sandomierskiej, w środkowej części Niziny Środkowomazowieckiej oraz na południu kraju od 30 do ponad 50 mm. W pozostałej części Polski opady odnotowano od 10 do 30 mm.

            W okresie sześciodekadowym 1 czerwiec – 31 lipiec br. na terenie kraju wystąpiło  zwiększenie deficytu wody dla roślin uprawnych (średnio o 23,9 mm) w stosunku do poprzedniego monitoringowanego okresu. Takie warunki wilgotnościowe sprawiły, że suszę rolniczą stwierdzono w 16 województwach kraju.

            Zdecydowanie największe niedobory wody odnotowano w województwie pomorskim, zachodniopomorskim i wielkopolskim w którym susza wystąpiła w 13 uprawach. Nieco mniejsza wystąpiła w woj. mazowieckim, śląskim, kujawsko-pomorskim, warmińsko-mazurskim, lubelskim, podkarpackim, w których stwierdzono ją w 11-12 uprawach. Suszę stwierdzono także w województwie łódzkim, świętokrzyskim, lubuskim, opolskim i podlaskim dla 7 upraw. Natomiast w województwach dolnośląskim oraz małopolskim  notowano niedobory wody, w których stwierdzono suszę dla czterech upraw.

Dyrektor
Prof. dr hab. Wiesław Oleszek

Opracowali:

  • Dr hab. Andrzej Doroszewski, prof. IUNG-PIB
  • Dr hab. Rafał Pudełko
  • Dr Katarzyna Żyłowska
  • Dr Jan Jadczyszyn
  • Mgr Piotr Koza
  • Mgr Anna Jędrejek
  • Mgr Małgorzata Kozak
  • Mgr Tomasz Jóźwicki
  • Adrian Matczuk
Materiał chroniony prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy
Skip to content