KBW_2021_R7

Klimatyczny Bilans Wodny za okres od 21 maja do 20 lipca 2021r.

IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich gmin Polski (2477 gmin) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych gminach aktualny stan zagrożenia suszą rolniczą.

W siódmym okresie raportowania tj. od 21 maja do 20 lipca 2021 roku średnia wartość Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW), na podstawie którego dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą była ujemna, wynosiła -88 mm. W obecnym sześciodekadowym okresie wartość KBW uległa zwiększeniu o 14 mm w stosunku do poprzedniego okresu (11 V-10 VII).

Największy deficyt wody notowany był w dalszym ciągu na obszarze: Równiny Białogardzkiej, środkowej części Wybrzeża Słowińskiego, na Pojezierzu Kaszubskim, Żuławach Wiślanych, we wschodniej części Kotliny Gorzowskiej, środkowej części Pojezierza Wielkopolskiego oraz wschodniej części Niziny Wielkopolskiej, w południowej części Polesia Wołyńskiego, w północnej części Wyżyny Wołyńskiej i na Płaskowyżu Rybnickim od -160 do -209 mm. Mniejsze niedobry wody notowano na Wyżynie Przedborskiej, Pojezierzu Południowopomorskim, w zachodniej części Wzniesień Południowomazowieckich, na Pojezierzu Ełckim, Polesiu Lubelskim oraz na Nizinie Śląskiej od -120 do -159 mm. Na pozostałym terytorium kraju niedobory wody były mniejsze od -50 mm do -119 mm.

W wyniku występujących warunków wilgotnościowych w obecnym okresie raportowania, stwierdzamy wystąpienie suszy rolniczej na terytorium Polski.

Susza rolnicza występowała na terenie województw:

  1. pomorskiego,
  2. zachodniopomorskiego,
  3. mazowieckiego,
  4. wielkopolskiego,
  5. łódzkiego,
  6. kujawsko-pomorskiego,
  7. śląskiego,
  8. lubelskiego,
  9. świętokrzyskiego,
  10. dolnośląskiego,
  11. warmińsko-mazurskiego,
  12. lubuskiego,
  13. opolskiego,
  14. podkarpackiego,
  15. podlaskiego.

Susza występowała w jedenastu uprawach:

  1. kukurydzy na ziarno,
  2. kukurydzy na kiszonkę,
  3. krzewów owocowych,
  4. zbóż jarych,
  5. roślin strączkowych,
  6. zbóż ozimych,
  7. warzyw gruntowych,
  8. tytoniu,
  9. chmielu,
  10. drzew owocowych,
  11. truskawek.

Suszę notowano w uprawach kukurydzy na ziarno. Notowano ją w 497 gminach (20,06% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 7,87 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Susza wystąpiła na obszarze 2,76% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 1,29 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania) Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach kukurydzy na ziarno w województwach przedstawia tab. 1.

Tabela 1. Zasięg suszy w uprawach kukurydzy na ziarno

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin zagrożonychUdział gmin zagrożonych [%]Udział powierzchni zagrożonej [%]
1zachodniopomorskie1137667,2615,42
2wielkopolskie22614865,498,94
3pomorskie1236956,108,94
4opolskie712940,851,11
5lubelskie2135425,351,13
6łódzkie1773117,513,20
7lubuskie821315,850,75
8dolnośląskie1691911,240,38
9śląskie167127,190,28
10warmińsko-mazurskie11686,900,04
11mazowieckie314216,690,43
12świętokrzyskie10265,880,14
13kujawsko-pomorskie14453,470,23
14podkarpackie16042,500,06
15podlaskie11821,690,00

Suszę odnotowano również w uprawach kukurydzy na kiszonkę. Notowano ją w 497 gminach (20,06% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 7,87 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Susza wystąpiła na obszarze 2,76% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 1,29 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania) Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach kukurydzy na kiszonkę  w województwach przedstawia tab. 2.

Tabela 2. Zasięg suszy w uprawie kukurydzy na kiszonkę

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin zagrożonychUdział gmin zagrożonych [%]Udział powierzchni zagrożonej [%]
1zachodniopomorskie1137667,2615,42
2wielkopolskie22614865,498,94
3pomorskie1236956,108,94
4opolskie712940,851,11
5lubelskie2135425,351,13
6łódzkie1773117,513,20
7lubuskie821315,850,75
8dolnośląskie1691911,240,38
9śląskie167127,190,28
10warmińsko-mazurskie11686,900,04
11mazowieckie314216,690,43
12świętokrzyskie10265,880,14
13kujawsko-pomorskie14453,470,23
14podkarpackie16042,500,06
15podlaskie11821,690,00

Suszę notowano także w uprawach krzewów owocowych. Notowano ją w 370 gminach (14,94% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 1,54 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 2,5% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 0,42 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach krzewów owocowych w województwach przedstawia tab. 3.

Tabela 3. Zasięg suszy w uprawach krzewów owocowych

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin zagrożonychUdział gmin zagrożonych [%]Udział powierzchni zagrożonej [%]
1zachodniopomorskie1137061,9517,96
2pomorskie1236552,859,89
3wielkopolskie22611450,446,84
4opolskie711723,940,43
5lubelskie2133315,490,50
6łódzkie1772212,432,04
7lubuskie8244,880,23
8śląskie16784,790,30
9mazowieckie314144,460,26
10dolnośląskie16974,140,16
11świętokrzyskie10243,920,05
12warmińsko-mazurskie11643,450,02
13podkarpackie16042,500,04
14kujawsko-pomorskie14432,080,10
15podlaskie11810,850,00

Suszę notowano również w uprawach zbóż jarych. Notowano ją w 201 gminach (8,11% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie  o 6,1 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 0,97% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 1,19 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach zbóż jarych w województwach przedstawia tab. 4.

Tabela 4. Zasięg suszy w uprawach zbóż jarych

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin zagrożonychUdział gmin zagrożonych [%]Udział powierzchni zagrożonej [%]
1zachodniopomorskie1135851,338,55
2pomorskie1234637,404,68
3wielkopolskie2266026,551,68
4łódzkie17795,080,71
5śląskie16763,590,17
6lubelskie21373,290,14
7opolskie7122,820,01
8świętokrzyskie10221,960,02
9mazowieckie31441,270,06
10podkarpackie16021,250,01
11lubuskie8211,220,01
12dolnośląskie16921,180,00
13warmińsko-mazurskie11610,860,00
14kujawsko-pomorskie14410,690,02

Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach roślin strączkowych. Notowano ją w 265 gminach (10,7% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 3,88 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 1,36% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 0,78 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach roślin strączkowych w województwach przedstawia tab. 5

Tabela 5. Zasięg suszy w uprawie roślin strączkowych.

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin zagrożonychUdział gmin zagrożonych [%]Udział powierzchni zagrożonej [%]
1zachodniopomorskie1136557,5210,78
2pomorskie1235645,535,77
3wielkopolskie2268236,283,21
4opolskie71811,270,07
5łódzkie177137,341,12
6lubelskie213125,630,22
7śląskie16763,590,22
8dolnośląskie16963,550,05
9świętokrzyskie10232,940,02
10warmińsko-mazurskie11632,590,00
11mazowieckie31461,910,09
12podkarpackie16031,880,02
13lubuskie8211,220,06
14kujawsko-pomorskie14410,690,02

Suszę rolniczą odnotowano również w uprawach zbóż ozimych. Notowano ją w 84 gminach (3,39% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 2,26 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 0,25% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 0,16 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach zbóż ozimych w województwach przedstawia tab. 6

Tabela 6. Zasięg suszy w uprawie zbóż ozimych

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin zagrożonychUdział gmin zagrożonych [%]Udział powierzchni zagrożonej [%]
1zachodniopomorskie1133530,972,63
2pomorskie1233024,391,88
3wielkopolskie22683,540,04
4łódzkie17731,690,01
5lubelskie21331,410,03
6mazowieckie31430,960,01
7kujawsko-pomorskie14410,690,00
8śląskie16710,600,00

Suszę rolniczą w tym okresie sześciodekadowym odnotowano również w uprawach warzyw gruntowych. Notowano ją w 60 gminach (2,42% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 2,22 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 0,17% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 0,17 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach warzyw gruntowych w województwach przedstawia tab. 7.

Tabela 7. Zasięg suszy w uprawach warzyw gruntowych

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin zagrożonychUdział gmin zagrożonych [%]Udział powierzchni zagrożonej [%]
1zachodniopomorskie1133127,431,84
2pomorskie1232721,951,38
3wielkopolskie22610,440,00
4mazowieckie31410,320,00

Suszę rolniczą odnotowano również w uprawach tytoniu. Notowano ją w 59 gminach (2,38% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 2,22 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Notowano ją na obszarze 0,2% gruntów ornych kraju, odnotowano zwiększenie tego obszaru o 0,20 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach tytoniu w województwach przedstawia tab. 8.

Tabela 8. Zasięg suszy w uprawie tytoniu

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin zagrożonychUdział gmin zagrożonych [%]Udział powierzchni zagrożonej [%]
1zachodniopomorskie1133127,431,95
2pomorskie1232721,951,79
3mazowieckie31410,320,00

Suszę rolniczą w tym okresie odnotowano również w uprawach chmielu. Notowano ją w 6 gminach (0,24% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 0,24 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach chmielu w województwach przedstawia tab. 9.

Tabela 9. Zasięg suszy w uprawie chmielu

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin zagrożonychUdział gmin zagrożonych [%]Udział powierzchni zagrożonej [%]
1.pomorskie12354,070,03
2.zachodniopomorskie11310,880,00

Suszę rolniczą w tym okresie odnotowano również w uprawach drzew owocowych. Notowano ją w 12 gminach (0,48% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 0,48 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 0,01% gruntów ornych kraju Odnotowano zwiększenie  o 0,01 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach drzew owocowych w województwach przedstawia tab. 10.

Tabela 10. Zasięg suszy w uprawie drzew owocowych

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin zagrożonychUdział gmin zagrożonych [%]Udział powierzchni zagrożonej [%]
1.pomorskie12354,070,03
2.zachodniopomorskie11310,880,00

Suszę rolniczą w tym okresie odnotowano również w uprawach truskawek. Notowano ją w 40 gminach (1,61% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 0,52 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 0,07% gruntów ornych kraju Odnotowano zwiększenie  o 0,05 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach truskawek w województwach przedstawia tab. 11.

Tabela 11. Zasięg suszy w uprawie truskawek

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin zagrożonychUdział gmin zagrożonych [%]Udział powierzchni zagrożonej [%]
1.zachodniopomorskie1132118,580,73
2.pomorskie1231915,450,61

Tegoroczny maj był zimny. Najzimniej było w północnych i południowych rejonach Polski, w których notowano temperaturę powietrza od 10 do 12oC, a miejscami w południowych krańcach kraju nawet 8-10oC. Na znacznym obszarze Polski temperatura wynosiła od 12 do 13oC a w Kotlinie Sandomierskiej przekraczała nawet 13oC. Jedynie na północnych krańcach Polski oraz południowo-wschodnich terenach notowano temperaturę w normie wieloletniej, natomiast na przeważającym terenie kraju była niższa od normy od 1 do 2oC.

Czerwiec tego roku był cieplejszy od średniej wieloletniej od 1 do 3oC. Najcieplej (powyżej 20oC) było w okolicach Sandomierza, centralnej części Niziny Mazowieckiej, na Pojezierzu Wielkopolskim, Nizinie Wielkopolskiej i w południowej części Niziny Śląskiej. Najzimniej było na Pogórzu od 14 do 18oC. Na pozostałym obszarze kraju notowano temperaturę od 18 do 20oC.

W pierwszej dekadzie lipca najcieplej było we wschodniej części kraju, na Pogórzu Karpackim oraz w Kotlinie Sandomierskiej, temperatura wynosiła powyżej 21oC. Najchłodniej było w górach od 14 do 16oC. Na pozostałym obszarze Polski notowano temperaturę od 17 do 21oC. Natomiast w drugiej dekadzie tego miesiąca najwyższą temperaturę powyżej 23oC stwierdzono na Polesiu Lubelskim. Najchłodniej było od 16 do 20oC w Sudetach, na Przedgórzu Sudeckim oraz Pogórzu Zachodniobeskidzkim oraz w Beskidach Zachodnich. Na pozostałym obszarze kraju notowano temperaturę od 20 do 23oC.

W maju opady atmosferyczne były bardzo zróżnicowane. Najmniejsze stwierdzono
w północno-zachodnich i południowo wschodnich obszarach Polski wynoszące od 40 do 60 mm i na tych terenach stanowiły 90-100% normy, a na Wyżynie Lubelskiej, Polesiu Zachodnim i Wołyńskim notowano opady o wielkości tylko 70% normy wieloletniej. Natomiast znacznie wyższe opady od 60 do aż 120 mm notowano w szerokim pasie biegnącym od południowo-zachodnich po północno-wschodnie tereny kraju. Wysokie opady od 100 do ponad 200 mm notowano w Sudetach, w Beskidach Zachodnich oraz w Karpatach. Na przeważającym terenie kraju opady tegorocznego maja stanowiły od 100 a miejscami nawet 150% normy wieloletniej.

W czerwcu tak jak w maju opady były zróżnicowane. Od 40 do 80% normy notowano na Pogórzu, Nizinie Śląskiej, Pojezierzu Pomorskim, Nizinie Mazowieckiej, Pojezierzu Chełmińsko-Dobrzyńskim. Opady w normie wieloletniej notowano na Wyżynie Lubelskiej, Polesiu, Wyżynie Małopolskiej i w północnej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Opady powyżej 120 % normy notowano na Ziemi Lubuskiej oraz w Zachodniej części Pojezierza Wielkopolskiego.

W pierwszej dekadzie lipca najmniejsze opady (poniżej 15 mm) notowano w północnej części Polesia Lubelskiego, na Wyżynie Wołyńskiej, we wschodniej części Kotliny Sandomierskiej, na Wyżynie Śląskiej i Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Najwyższe opady zanotowano na Pojezierzu Mazurskim, Nizinie Północnopodlaskiej, w środkowej części Kotliny Sandomierskiej, w zachodniej części Wyżyny Lubelskiej, na Nizinie Pólnocnomazowieckiej i na Pojezierzu Iławskim od 70 do 110 mm. Na pozostałym obszarze kraju notowano opady od 15 do 70 mm.

W drugiej dekadzie lipca najwyższe opady stwierdzono w środkowej części Pogórza Zachodniobeskidzkiego i w zachodniej części Niziny Mazowieckiej (powyżej 75 mm). Najniższe opady poniżej 25 mm notowano na Wyżynie Lubelskiej, Polesiu, na Nizinie Południowopodlaskiej, Nizinie Śląskiej, na Pojezierzu Mazurskim, Pobrzeżach, Pojezierzu Pomorskim, w centralnej części Pojezierza Wielkopolskiego oraz na Ziemi Lubuskiej. W pozostałej części kraju opady wynosiły od 25 do 75 mm.

            W okresie sześciodekadowym 21 maja–20 lipiec br. na terenie kraju wystąpiło  zmniejszenie deficytu wody dla roślin uprawnych (średnio o 14 mm) w stosunku do poprzedniego monitoringowanego okresu. Takie warunki wilgotnościowe sprawiły, że suszę rolniczą stwierdzono w 15 województwach kraju.

            Zdecydowanie największe niedobory wody odnotowano w województwie pomorskim i zachodniopomorskim w którym susza wystąpiła w 11 uprawach. Nieco mniejsza susza wystąpiła w woj. mazowieckim, wielkopolskim, w których stwierdzono ją w 8-7 uprawach. Suszę stwierdzono także w województwie łódzkim, kujawsko-pomorskim, lubelskim i śląskim dla 6 upraw. Natomiast w województwach: lubuskim, opolskim, świętokrzyskim, warmińsko-mazurskim dolnośląskim oraz podkarpackim notowano niedobory wody, w których stwierdzono suszę dla pięciu upraw. W województwie podlaskim stwierdzono suszę w trzech uprawach. W tym okresie sześciodekadowym nie stwierdzono suszy rolniczej w woj. małopolskim.

Dyrektor
Prof. dr hab. Wiesław Oleszek

Opracowali:

  • Dr hab. Andrzej Doroszewski, prof. IUNG-PIB
  • Dr hab. Rafał Pudełko
  • Dr Katarzyna Żyłowska
  • Dr Jan Jadczyszyn
  • Mgr Piotr Koza
  • Mgr Anna Jędrejek
  • Mgr Małgorzata Kozak
  • Mgr Tomasz Jóźwicki
  • Adrian Matczuk
Materiał chroniony prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy
Skip to content