Klimatyczny Bilans Wodny za okres od 1 maja do 30 czerwca 2021

IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich gmin Polski (2477 gmin) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych gminach aktualny stan zagrożenia suszą rolniczą.

W piątym okresie raportowania tj. od 1 maja do 30 czerwca 2021 roku średnia wartość Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW), na podstawie którego dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą była ujemna, wynosiła -101 mm. W obecnym sześciodekadowym okresie wartość KBW uległa zwiększeniu o 7 mm w stosunku do poprzedniego okresu (21 IV-20 VI).

Największy deficyt wody notowany był na obszarze: Równiny Gryfickiej, Białogardzkiej, Nowogardzkiej, Wysoczyźnie Łobeskiej Pojezierzu Drawskim i Ińskim oraz na Wysoczyźnie Polanowskiej, Pojezierzu Bytowskim i Pojezierzu Kaszubskim od -170 do -219 mm. Mniejsze niedobry wody notowano w południowej części Niziny Południowowielkopolskiej, Wzniesieniach Południowomazowieckich, Pojezierzu Mrągowskim i Ełckim, Polesiu Zachodnim, oraz Równinie Tarnobrzeskiej od -150 do -169 mm. Na pozostałym terytorium kraju niedobory wody były mniejsze od -50 mm do -150 mm.

W wyniku występujących warunków wilgotnościowych w obecnym okresie raportowania, stwierdzamy wystąpienia suszy rolniczej na terytorium Polski.

Susza rolnicza występowała na terenie województw:

  1. zachodniopomorskiego,
  2. pomorskiego,
  3. wielkopolskiego,
  4. łódzkiego,
  5. warmińsko-mazurskiego,
  6. lubelskiego,
  7. świętokrzyskiego,
  8. kujawsko-pomorskiego,
  9. podlaskiego,
  10. opolskiego,
  11. dolnośląskiego,
  12. podkarpackiego,
  13. mazowieckiego,
  14. lubuskiego,
  15. śląskiego,
  16. małopolskiego.

Susza występowała w jedenastu uprawach:

  1. zbóż jarych,
  2. rzepaku i rzepiku
  3. krzewów owocowych,
  4. zbóż ozimych
  5. roślin strączkowych.
  6. kukurydzy na ziarno,
  7. kukurydzy na kiszonkę,
  8. truskawek,
  9. tytoniu,
  10. warzyw gruntowych,
  11. drzew owocowych.

W piątym okresie raportowania od 1 maja do 30 czerwca 2021 r. największy zasięg suszy rolniczej występował wśród upraw zbóż jarych. Suszę w tych uprawach odnotowano w 750 gminach (30,28% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 8,8 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 8,43% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 3,7 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach zbóż jarych w województwach przedstawia tab. 1.

Tabela 1. Zasięg suszy w uprawach zbóż jarych

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin zagrożonychUdział gmin zagrożonych [%]Udział powierzchni zagrożonej [%]
1zachodniopomorskie1139079,6550,24
2pomorskie1239476,4236,86
3wielkopolskie22615066,3715,18
4łódzkie1779151,4113,73
5warmińsko-mazurskie1165749,143,90
6lubelskie2137635,683,07
7świętokrzyskie1023433,332,78
8kujawsko-pomorskie1444128,472,41
9podlaskie1183227,122,47
10opolskie711622,541,51
11dolnośląskie1691810,651,51
12podkarpackie1601610,000,85
13mazowieckie314288,920,42
14lubuskie8244,880,34
15śląskie16721,200,04
16małopolskie18210,550,00

Suszę notowano również w uprawach rzepaku i rzepiku. Notowano ją w 750 gminach (30,28% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 16,1 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Susza wystąpiła na obszarze 7,83% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 3,9 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania) Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach rzepaku i rzepiku w województwach przedstawia tab. 2.

Tabela 2. Zasięg suszy w uprawach rzepaku i rzepiku

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin zagrożonychUdział gmin zagrożonych [%]Udział powierzchni zagrożonej [%]
1zachodniopomorskie1139079,6546,62
2pomorskie1239476,4234,48
3wielkopolskie22615066,3713,60
4łódzkie1779151,4112,77
5warmińsko-mazurskie1165749,143,73
6lubelskie2137635,683,04
7świętokrzyskie1023433,332,66
8kujawsko-pomorskie1444128,472,30
9podlaskie1183227,122,47
10opolskie711622,541,25
11dolnośląskie1691810,651,50
12podkarpackie1601610,000,76
13mazowieckie314288,920,42
14lubuskie8244,880,34
15śląskie16721,200,04
16małopolskie18210,550,00

Suszę rolniczą odnotowano również w uprawach krzewów owocowych. W tych uprawach notowano ją w 543 gminach (21,92% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 1,4 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Susza wystąpiła na obszarze 6,10% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 0,6 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach krzewów owocowych w województwach przedstawia tab. 3.

Tabela 3. Zasięg suszy w uprawach krzewów owocowych

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin zagrożonychUdział gmin zagrożonych [%]Udział powierzchni zagrożonej [%]
1zachodniopomorskie1138676,1145,39
2pomorskie1238468,2932,62
3wielkopolskie22611852,218,16
4warmińsko-mazurskie1164639,662,16
5łódzkie1776335,598,96
6świętokrzyskie1022524,510,98
7kujawsko-pomorskie1442920,140,66
8lubelskie2133516,431,10
9opolskie71912,680,49
10podlaskie1181411,860,55
11podkarpackie160148,750,49
12dolnośląskie16995,330,40
13mazowieckie314103,180,15
14lubuskie8211,220,01

Suszę notowano również w uprawach zbóż ozimych. Notowano ją w 398 gminach (16,07% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 9,3 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 4,63% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 2,4 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach zbóż ozimych w województwach przedstawia tab. 4.

Tabela 4. Zasięg suszy w uprawach zbóż ozimych

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin zagrożonychUdział gmin zagrożonych [%]Udział powierzchni zagrożonej [%]
1zachodniopomorskie1138575,2239,95
2pomorskie1237762,6026,52
3wielkopolskie2268638,054,75
4łódzkie1774625,995,47
5warmińsko-mazurskie1162925,000,97
6świętokrzyskie1021413,730,47
7opolskie7179,860,23
8lubelskie213209,390,50
9podkarpackie160106,250,27
10kujawsko-pomorskie14485,560,24
11podlaskie11854,240,18
12dolnośląskie16963,550,09
13mazowieckie31451,590,06

Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach roślin strączkowych. W tych uprawach notowano ją w 258 gminach (10,42% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 0,6 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Susza wystąpiła na obszarze 3,14% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 0,5 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach roślin strączkowych w województwach przedstawia tab. 5.

Tabela 5. Zasięg suszy w uprawach roślin strączkowych

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin zagrożonychUdział gmin zagrożonych [%]Udział powierzchni zagrożonej [%]
1zachodniopomorskie1138171,6831,16
2pomorskie1236855,2819,18
3wielkopolskie2264419,471,64
4łódzkie1772916,383,15
5warmińsko-mazurskie1161412,070,22
6opolskie7157,040,06
7świętokrzyskie10254,900,19
8podkarpackie16053,120,07
9lubelskie21341,880,13
10dolnośląskie16921,180,01
11kujawsko-pomorskie14410,690,02

Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach kukurydzy na ziarno. Notowano ją w 258 gminach (10,42% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 4,6 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 2,18% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 1,2 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach kukurydzy na ziarno w województwach przedstawia tab. 6.

Tabela 6. Zasięg suszy w uprawie kukurydzy na ziarno

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin zagrożonychUdział gmin zagrożonych [%]Udział powierzchni zagrożonej [%]
1zachodniopomorskie1138171,6820,00
2pomorskie1236855,2812,57
3wielkopolskie2264419,471,64
4łódzkie1772916,383,15
5warmińsko-mazurskie1161412,070,21
6opolskie7157,040,06
7świętokrzyskie10254,900,19
8podkarpackie16053,120,07
9lubelskie21341,880,13
10dolnośląskie16921,180,01
11kujawsko-pomorskie14410,690,02

 Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach kukurydzy na kiszonkę. W tych uprawach notowano ją w 258 gminach (10,42% gmin Polski) nastąpiło zwiększenie o 4,6 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 2,18% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 1,2 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach kukurydzy na kiszonkę w województwach przedstawia tab. 7

Tabela 7. Zasięg suszy w uprawie kukurydzy na kiszonkę

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin zagrożonychUdział gmin zagrożonych [%]Udział powierzchni zagrożonej [%]
1zachodniopomorskie1138171,6820,00
2pomorskie1236855,2812,57
3wielkopolskie2264419,471,64
4łódzkie1772916,383,15
5warmińsko-mazurskie1161412,070,21
6opolskie7157,040,06
7świętokrzyskie10254,900,19
8podkarpackie16053,120,07
9lubelskie21341,880,13
10dolnośląskie16921,180,01
11kujawsko-pomorskie14410,690,02

Suszę rolniczą w tym okresie sześciodekadowym odnotowano również w uprawach truskawek. Notowano ją w 231 gminach (9,33% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 8,2 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 3,18% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 1,8 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach truskawek w województwach przedstawia tab. 8.

Tabela 8. Zasięg suszy w uprawach truskawek

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin zagrożonychUdział gmin zagrożonych [%]Udział powierzchni zagrożonej [%]
1zachodniopomorskie1137969,9132,97
2pomorskie1236754,4720,08
3wielkopolskie2263415,041,04
4łódzkie1772312,992,71
5warmińsko-mazurskie116119,480,19
6opolskie7134,230,04
7świętokrzyskie10243,920,13
8podkarpackie16053,120,03
9lubelskie21341,880,08
10kujawsko-pomorskie14410,690,01

Suszę rolniczą w tym okresie odnotowano również w uprawach tytoniu. Notowano ją w 79 gminach (3,19% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 1,5 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 0,45% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 0,3 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach tytoniu w województwach przedstawia tab. 9.

Tabela 9. Zasięg suszy w uprawach tytoniu

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin zagrożonychUdział gmin zagrożonych [%]Udział powierzchni zagrożonej [%]
1.zachodniopomorskie1134640,715,97
2pomorskie1233226,022,20
3warmińsko-mazurskie11610,860,00

Suszę rolniczą odnotowano również w uprawach warzyw gruntowych. Notowano ją w 79 gminach (3,19% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 1,5 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze na obszarze 0,36% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 0,2 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach warzyw gruntowych w województwach przedstawia tab. 10.

Tabela 10. Zasięg suszy w uprawach warzyw gruntowych

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin zagrożonychUdział gmin zagrożonych [%]Udział powierzchni zagrożonej [%]
1.zachodniopomorskie1134640,715,97
2pomorskie1233226,022,20
3warmińsko-mazurskie11610,860,00

Suszę rolniczą odnotowano również w uprawach drzew owocowych. Notowano ją w 79 gminach (3,19% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 0,5 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 0,35% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 0,1 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach drzew owocowych w województwach przedstawia tab. 11.

Tabela 11. Zasięg suszy w uprawach drzew owocowych

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin zagrożonychUdział gmin zagrożonych [%]Udział powierzchni zagrożonej [%]
1.zachodniopomorskie1134640,714,22
2pomorskie1233226,022,20
3warmińsko-mazurskie11610,860,00

Tegoroczny maj był zimny. Najzimniej było w północnych i południowych rejonach Polski, w których notowano temperaturę powietrza od 10 do 12oC, a miejscami w południowych krańcach kraju nawet 8-10oC. Na znacznym obszarze Polski temperatura wynosiła od 12 do 13oC a w Kotlinie Sandomierskiej przekraczała nawet 13oC. Jedynie na północnych krańcach Polski oraz południowo-wschodnich terenach notowano temperaturę w normie wieloletniej, natomiast na przeważającym terenie kraju była niższa od normy od 1 do 2oC.

W pierwszej dekadzie czerwca było już wyraźnie cieplej. Najcieplej było w szerokim pasie Polski środkowej od 17 do 18oC a na Pojezierzu Wielkopolskim nawet od 18 do 19oC. Tylko nieco chłodniej było na Pojezierzu Zachodniopomorskim i Koszalińskim oraz w południowo-wschodniej części Polsce od 16 do 17oC. Najchłodniej było na południu kraju od 12 do 16oC.

W drugiej dekadzie czerwca w dalszym ciągu najchłodniej było na południu kraju od 12 do 14oC, a najcieplej na zachodnich obszarach Polski od 15 do ponad 16oC. Na pozostałym terytorium kraju notowano od 14 do 15oC.

W trzeciej dekadzie czerwca najchłodniej było na południu kraju od 16 do 17oC, a najcieplej było na wschodzie kraju, w Kotlinie Sandomierskiej oraz na Nizinie Mazowieckiej, w pozostałej części kraju temperaturę powietrza notowano od 18 do 21oC.

W maju opady atmosferyczne były bardzo zróżnicowane. Najmniejsze stwierdzono w północno-zachodnich i południowo wschodnich obszarach Polski wynoszące od 40 do 60 mm i na tych terenach stanowiły 90-100% normy, a na Wyżynie Lubelskiej, Polesiu Zachodnim i Wołyńskim notowano opady o wielkości tylko 70% normy wieloletniej. Natomiast znacznie wyższe opady od 60 do aż 120 mm notowano w szerokim pasie biegnącym od południowo-zachodnich po północno-wschodnie tereny kraju. Wysokie opady od 100 do ponad 200 mm notowano w Sudetach, w Beskidach Zachodnich oraz w Karpatach. Na przeważającym terenie kraju opady tegorocznego maja stanowiły od 100 a miejscami nawet 150% normy wieloletniej.

W pierwszej dekadzie czerwca na terenie całego kraju notowano bardzo małe opady atmosferyczne nie przekraczające 5 mm, a w niektórych miejscach w ogóle nie wystąpiły. Tylko na terenie Pojezierza Iławskiego, na Równinie Warmińskiej, na Garbie Lubawskim, na Wyżynach: Woźnicko-Wieluńskiej, Krakowsko-Częstochowskiej, Śląskiej, na Pogórzu Środkowo-beskidzkim i Zachodniobeskidzkim oraz w niektórych miejscach Pojezierza Wielkopolskiego notowano nieco większe opady od 5 do 15 mm.

W drugiej dekadzie czerwca w zachodniej części kraju nadal wystąpiły bardzo małe opady atmosferyczne od 5 do 15 mm a nawet w niektórych terenach tego obszaru w ogóle ich nie notowano. Natomiast we wschodniej części kraju notowano opady już większe od 15 do 35 mm, a w południowo-wschodnich rejonach nawet duże od 35 do aż 70 mm.

W trzeciej dekadzie czerwca najmniejsze opady występowały w północnej części Polesia Zachodniego i Niziny Południowo-podlaskiej a także w północno-zachodniej części Niziny Północnomazowieckiej. Opady do 15 mm notowano również w województwie pomorskim, kujawsko-pomorskimi północnej części województwa wielkopolskiego. Najwyższe opady notowano na Roztoczu, południu Wyżyny Lubelskiej, w zachodniej części Niecki Nidziańskiej, Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, Wyżynie Przedborskiej oraz na krańcach południowo-zachodnich i północno-zachodnich kraju. Na pozostałym obszarze kraju opady notowano od 15 do 35 mm.

            W okresie sześciodekadowym 1 maja – 30 czerwiec br. na terenie kraju wystąpiło dalsze zmniejszenie deficytu wody dla roślin uprawnych (średnio o ponad 7 mm) w stosunku do poprzedniego monitoringowego okresu. Takie warunki wilgotnościowe sprawiły, że suszę rolniczą stwierdzono w 16 województwach kraju.

            Zdecydowanie największe niedobory wody odnotowano w województwie zachodniopomorskim, pomorskim oraz w województwie warmińsko-mazurskim w których susza wystąpiła aż w 11 uprawach. Nieco mniejsze zagrożenie wystąpiło w woj. wielkopolskim, łódzkim, świętokrzyskim, opolskim, lubelskim, kujawsko-pomorskim i podkarpackim w których stwierdzono jej wystąpienie w ośmiu uprawach. Suszę stwierdzono także w województwie dolnośląskim dla 7 upraw. Natomiast w województwach: podlaskim, mazowieckim, lubuskim, małopolskim oraz śląskim notowano niedobory wody, w których stwierdzono suszę od dwóch do czterech upraw.

Dyrektor

Prof. dr hab. Wiesław Oleszek

Opracowali:

  • Dr hab. Andrzej Doroszewski, prof. IUNG-PIB
  • Dr hab. Rafał Pudełko
  • Dr Katarzyna Żyłowska
  • Dr Jan Jadczyszyn
  • Mgr Piotr Koza
  • Mgr Anna Jędrejek
  • Mgr Małgorzata Kozak
  • Mgr Tomasz Jóźwicki
  • Adrian Matczuk
Materiał chroniony prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy
Skip to content