Termin wyjazdu: 28.06- 04.07.2025
Cel wyjazdu: Zapoznanie się z najnowszymi technologiami wykorzystywanymi w rolnictwie na całym świecie oraz wynikami badań doświadczeń prowadzonych w placówkach na całym świecie oraz przedstawienie oraz konfrontacja swoich wyników badań dotyczących wykorzystania zdjęć spektralnych w rolnictwie precyzyjnym.
W dniach 30 czerwca – 3 lipca 2025 r. wziąłem udział w 15. Europejskiej Konferencji Rolnictwa Precyzyjnego (ECPA) w Barcelonie. Hasło przewodnie tegorocznej edycji, „Rolnictwo Precyzyjne: Rzeczywistość dla Każdego”, trafnie oddało charakter wydarzenia, które skoncentrowane było na praktycznych zastosowaniach, dostępności i skalowalności nowoczesnych technologii w rolnictwie. Konferencja zgromadziła czołowych naukowców, inżynierów i praktyków z całego świata, stanowiąc kluczowe forum wymiany wiedzy na temat najnowszych trendów w sektorze rolnictwa precyzyjnego.
Na konferencji głównie poruszane były tematy związane z szeroko rozumianą sztuczną inteligencją (AI), która przestała być niszową ciekawostką, a stała się fundamentalną technologią przenikającą niemal każdy aspekt Rolnictwa 4.0. Algorytmy AI są wykorzystywane do analizy obrazów z dronów i satelitów w celu identyfikacji chorób i szkodników (prezentacje J. Tardaguili, O. Babura), predykcji plonów (B. Javed), a także do sterowania autonomicznymi opryskiwaczami w czasie rzeczywistym (Y. Ampatzidis). Kluczowym celem jest automatyzacja procesów decyzyjnych i wykonawczych.
Podczas konferencji można było zaobserwować, że nastąpił wyraźny postęp w rozwoju i wdrażaniu autonomicznych systemów naziemnych (UGV) i powietrznych (UAS). Sesje poświęcone robotyce koncentrowały się na konkretnych zastosowaniach, takich jak precyzyjne odchwaszczanie (T. Biardeau, A. Barreto Alcántara), zbiór owoców (C. Asenjo-Madrigal) czy współpraca rojów robotów naziemnych i dronów (S. Bhandari). Pokazuje to dojrzałość technologii i jej przechodzenie od fazy badawczej do komercjalizacji. Jednym z dominującym paradygmatem była fuzja danych z różnych źródeł w celu uzyskania pełnego obrazu stanu gospodarstwa. Łączone są dane z: sensorów proksymalnych (naziemnych), np. do analizy składu i wilgotności gleby (A. Cambouris), dronów (UAS), wyposażonych w kamery multispektralne, hiperspektralne i czujniki LiDAR (H.F. Murcia Moreno, C. Hütt) czy satelitów (głównie z programu Copernicus – Sentinel-2), wykorzystywanych do monitorowania upraw na dużą skalę (M. Aboutalebi, X. Torrent).
Konferencja wyraźnie pokazała, że samo zbieranie danych już nie wystarcza. Główny nacisk kładziony jest na ich przetwarzanie w celu tworzenia praktycznych narzędzi wspomagających decyzje (DSS). Rozwijane są aplikacje mobilne (D. Sarri, S.F. Di Gennaro), platformy do generowania map zmiennego dawkowania (VRT) nawozów (R. Dainelli) oraz systemy wczesnego ostrzegania przed ryzykiem chorób czy agrofagów (G. Vellidis).
Równolegle do rozwoju technologicznego, coraz większą wagę przykłada się do barier wdrożeniowych. Wykład Pana prof. Laurensa Klerkxa („Poza sensorami: Ludzkie wyzwania w skutecznym wdrażaniu rolnictwa precyzyjnego”) oraz liczne sesje poświęcone ekonomii (prowadzone przez V. Pitsyka) i adopcji (G. Maesano, L. Pichon) podkreślały, że kluczem do sukcesu jest nie tylko zaawansowanie techniczne, ale również rentowność (ROI), łatwość obsługi oraz zaufanie rolników do nowych rozwiązań.
Program konferencji był bogaty i obejmował kilkadziesiąt równoległych sesji. Obszar dotyczący precyzyjnej ochrony roślin był jednym z najliczniej prezentowanych. Główne kierunki badań jakie pokazano na konferencji to rozwój inteligentnych opryskiwaczy o zmiennej dawce (VRA), które na podstawie map aplikacyjnych lub danych z sensorów w czasie rzeczywistym dostosowują ilość aplikowanego środka do potrzeb roślin. Szczególną uwagę poświęcono uprawom sadowniczym i winorośli (prezentacje E. Gila, H. Jeona). Dyskutowano nad przewagą różnych systemów sterowania opryskiem (np. PWM vs. regulacja ciśnienia) oraz nad wpływem technologii na ograniczanie znoszenia cieczy roboczej (J.P. Douzals, M. Pérez-Ruiz). Sesje z tego zakresu pokazały dojrzałość technologii satelitarnych (głównie Sentinel-2) do monitorowania wskaźnika NDVI, szacowania biomasy i kondycji upraw na dużą skalę (X. Torrent, A. Veloso). W zakresie sensorów proksymalnych i dronowych dominowały zastosowania obrazowania hiperspektralnego i danych LiDAR do precyzyjnego modelowania 3D sadów i winnic (H.F. Murcia Moreno, A. Dib), oceny stresu wodnego (L. Sandonís-Pozo) oraz wczesnego wykrywania chorób (E. Lord, P. Castro-Valdecantos). Prezentowano zaawansowane systemy wizyjne oparte na AI do wykrywania przeszkód (T. Biardeau) i precyzyjnej nawigacji. Dużo uwagi poświęcono robotom do zadań specjalistycznych, takich jak zbiór owoców (C. Asenjo-Madrigal, C. Ortiz) czy monitorowanie upraw w szklarniach (J.H. Lin). Badania te koncentrowały się na zwiększaniu autonomii i inteligencji maszyn. Przedstawiono również wyniki doświadczeń przeprowadzonych w gospodarstwach. Badanie te podkreśliły znaczenie walidacji technologii w warunkach polowych. Prezentowano wyniki wieloletnich eksperymentów dotyczących zmiennego dawkowania nasion (A. Vigo-Morancho), nawozów (M. Videgain, Y. Li), a także tworzenia stref zarządzania (MZ) na podstawie map plonów (J. Bueno). Celem było tworzenie prostych i wiarygodnych metodyk, które mogą być łatwo wdrożone przez rolników (L. Longchamps). Analizowano czynniki ekonomiczne i psychologiczne wpływające na decyzje rolników o inwestycji w nowe technologie. Badania dotyczyły m.in. rentowności systemów automatycznego prowadzenia (J.R. McFadden), wpływu wielkości gospodarstwa na opłacalność robotyzacji (O. Spykman) oraz roli zaufania i transparentności w procesie adopcji sztucznej inteligencji AI (M. Schieck)
Wykłady otwierające każdy dzień konferencji nadały ton dyskusjom i wskazały na strategiczne kierunki rozwoju sektora rolnego:
W swojej mowie Eric Liégeois (Komisja Europejska, DG SANTE) podkreślił nierozerwalny związek między rozwojem technologii a legislacją UE. Zaznaczył, że inteligentne rolnictwo jest postrzegane jako kluczowe narzędzie do realizacji celów Europejskiego Zielonego Ładu, ale jego rozwój musi iść w parze z tworzeniem odpowiednich, wspierających ram prawnych. Z kolei Prof. Laurens Klerkx (Uniwersytet w Wageningen) zwrócił uwagę, że największe wyzwania nie leżą już tylko w sferze technicznej, ale w czynniku ludzkim. Wskazał, że skuteczne wdrożenie rolnictwa precyzyjnego wymaga zrozumienia potrzeb rolników, budowania zaufania i zapewnienia odpowiedniego wsparcia technicznego i edukacyjnego. Pan Prof. Jörg Dörr (Uniwersytet w Kaiserslautern) przedstawił fascynującą, ale i pełną wyzwań wizję przyszłości opartej na sztucznej inteligencji (AI) i współdzieleniu danych. Wskazał na ogromny potencjał, ale także na ryzyka związane z własnością danych, cyberbezpieczeństwem i potrzebą tworzenia standardów interoperacyjności. Konferencja ECPA 2025 jednoznacznie pokazała, że rolnictwo precyzyjne weszło w fazę dojrzałości. Dominującym paradygmatem jest integracja AI, robotyki i wieloźródłowych danych sensorycznych w celu tworzenia zautomatyzowanych systemów wspomagania decyzji. Wyzwania przenoszą się z płaszczyzny „czy technologia działa?” na „jak sprawić, by była opłacalna, dostępna i użyteczna dla każdego rolnika?”.
