Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 11 kwietnia 2019 r. w sprawie wartości klimatycznego bilansu wodnego dla poszczególnych gatunków roślin uprawnych i gleb, oznaczających wystąpienie suszy, w czwartym okresie raportowania, od 21 kwietnia do 20 czerwca, stwierdzono zagrożenie suszą dla upraw: zbóż jarych, zbóż ozimych, truskawek, krzewów owocowych, kukurydzy na ziarno, kukurydzy na kiszonkę, rzepaku i rzepiku oraz roślin strączkowych.
W czwartym okresie raportowania kryterium suszy w przypadku zbóż jarych zostało spełnione w 336 gminach w Polsce, w województwie lubuskim (85 gmin), zachodniopomorskim (91 gmin), łódzkim (85 gmin), wielkopolskim (57 gmin), kujawsko-pomorskim (7 gmin), mazowieckim (6 gmin), podlaskim (3 gminy) oraz opolskim (2 gminy). W przypadku zbóż ozimych kryterium suszy zostało spełnione w 140 gminach: w lubuskim (56 gmin), zachodniopomorskim (66 gmin) i wielkopolskim (18 gmin). Dla upraw truskawek kryterium suszy zostało spełnione w 81 gminach – w zachodniopomorskim (41 gmin) i lubuskim (40 gmin). Z kolei dla upraw krzewów owocowych kryterium suszy zostało spełnione w 121 gminach: w zachodniopomorskim (58 gmin), lubuskim (53 gmin) oraz wielkopolskim (10 gmin). W przypadku zarówno kukurydzy na ziarno jak i na kiszonkę kryterium suszy zostało spełnione w 19 gminach w 2 województwach: zachodniopomorskim (7 gmin) oraz lubuskim (12 gmin). Natomiast dla upraw rzepaku i rzepiku kryterium suszy zostało spełnione w 65 gminach, w województwie lubuskim (36 gmin) oraz zachodniopomorskim (29 gmin). Sytuacja dla upraw roślin strączkowych przedstawia się w sposób następujący: kryterium suszy zostało spełnione w 53 gminach w tym w 29 gminach w województwie lubuskim i 24 gminach w województwie zachodniopomorskim.
Podsumowanie
Analiza przeprowadzona w Systemie Monitoringu Suszy Rolniczej, obejmująca cztery okresy raportowania: od 21 marca do 20 maja (R1), od 1 kwietnia do 31 maja (R2), od 11 kwietnia do 10 czerwca (R3) oraz od 21 kwietnia do 20 czerwca (R4), wskazuje na występowanie obszarów zagrożonych suszą w 2025 roku dla upraw zbóż jarych, zbóż ozimych, truskawek, krzewów owocowych, kukurydzy na ziarno, kukurydzy na kiszonkę, rzepaku i rzepiku oraz roślin strączkowych. Szczegółowe zestawienie tych obszarów w okresie od 21 kwietnia do 20 czerwca 2025 roku przedstawiono poniżej.
W uprawach zbóż jarych warunki suszy rolniczej stwierdzono dotychczas na obszarze 365 gmin, co stanowi 15 % ogólnej liczby gmin w kraju. Obszary zagrożone znacznymi stratami plonów zbóż jarych odnotowano w województwach: zachodniopomorskim (70 % gmin w województwie), kujawsko-pomorskim (57% gmin ), lubuskim (58 % gmin), wielkopolskim (34% gmin), łódzkim (38% gmin), mazowieckim (2% gmin), podlaskim (2% gmin) oraz opolskim (1% gmin). Największy udział powierzchni zagrożonej stratami plonów w uprawach zbóż – określony z uwzględnieniem podatności gleb na suszę – w stosunku do powierzchni potencjalnie zagrożonej odnotowano w województwach: lubuskim (23%) oraz zachodniopomorskim (19%) (Tabela 1).
Tabela 1. Zasięg suszy w uprawach zbóż jarych – analiza obejmuje okres do 20 czerwca 2025 roku
| Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
| kujawsko-pomorskie | 144 | 82 | 56,94 | 6,08 |
| lubuskie | 82 | 48 | 58,54 | 23,47 |
| łódzkie | 177 | 67 | 37,85 | 6,23 |
| mazowieckie | 314 | 8 | 2,55 | 0,26 |
| opolskie | 71 | 1 | 1,41 | 0,02 |
| podlaskie | 119 | 2 | 1,68 | 0,02 |
| wielkopolskie | 226 | 78 | 34,51 | 6,64 |
| zachodniopomorskie | 113 | 79 | 69,91 | 19,29 |
| Polska | 2479 | 365 | 14,72 | 3,38 |
W uprawach zbóż ozimych warunki suszy rolniczej stwierdzono na obszarze 254 gmin, co stanowi ponad 10% ogólnej liczby gmin w kraju. Obszary zagrożone znacznymi stratami plonów zbóż ozimych odnotowano w województwach: zachodniopomorskim (66% gmin w województwie), lubuskim (50%), kujawsko-pomorskim (40%), wielkopolskim (28%), łódzkim (10%). Największy udział powierzchni zagrożonej stratami plonów – określony z uwzględnieniem podatności gleb na suszę – w stosunku do powierzchni potencjalnie zagrożonej odnotowano w województwach: lubuskim (12%) oraz zachodniopomorskim (11%) (Tabela 2).
Tabela 2. Zasięg suszy w uprawach zbóż ozimych– analiza obejmuje okres do 20 czerwca 2025 roku
| Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
| kujawsko-pomorskie | 144 | 57 | 39,58 | 3,50 |
| lubuskie | 82 | 41 | 50,00 | 12,47 |
| łódzkie | 177 | 18 | 10,17 | 1,99 |
| wielkopolskie | 226 | 63 | 27,88 | 4,78 |
| zachodniopomorskie | 113 | 75 | 66,37 | 10,96 |
| Polska | 2479 | 254 | 10,25 | 1,88 |
W uprawach truskawek warunki suszy rolniczej stwierdzono na obszarze 176 gmin, co stanowi 7,1% ogólnej liczby gmin w kraju. Obszary zagrożone znacznymi stratami plonów truskawek odnotowano w województwach: zachodniopomorskim (58%), lubuskim (40%), wielkopolskim (18%), kujawsko-pomorskim (17%), łódzkim (6%). Największy udział powierzchni zagrożonej stratami plonów – określony z uwzględnieniem podatności gleb na suszę – w stosunku do powierzchni potencjalnie zagrożonej odnotowano w województwach: zachodniopomorskim (8%) oraz lubuskim (8%) (Tabela 3).
Tabela 3. Zasięg suszy w uprawach truskawek– analiza obejmuje okres do 20 czerwca 2025 roku
| Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
| kujawsko-pomorskie | 144 | 25 | 17,36 | 0,93 |
| lubuskie | 82 | 33 | 40,24 | 8,45 |
| łódzkie | 177 | 11 | 6,21 | 1,27 |
| wielkopolskie | 226 | 41 | 18,14 | 2,60 |
| zachodniopomorskie | 113 | 66 | 58,41 | 8,50 |
| Polska | 2479 | 176 | 7,10 | 1,17 |
W uprawach krzewów owocowych warunki suszy rolniczej stwierdzono na obszarze 72 gmin, co stanowi 2,9% ogólnej liczby gmin w kraju. Obszary zagrożone znacznymi stratami plonów odnotowano w województwach: zachodniopomorskim (30%), lubuskim (35%), wielkopolskim (3%), łódzkim (1%). Największy udział powierzchni zagrożonej stratami plonów – określony z uwzględnieniem podatności gleb na suszę – w stosunku do powierzchni potencjalnie zagrożonej odnotowano w województwie lubuskim (10%) (Tabela 4).
Tabela 4. Zasięg suszy w uprawach krzewów owocowych – analiza obejmuje okres do 20 czerwca 2025 roku
| Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
| lubuskie | 82 | 29 | 35,37 | 9,63 |
| łódzkie | 177 | 1 | 0,56 | 0,06 |
| wielkopolskie | 226 | 7 | 3,10 | 0,07 |
| zachodniopomorskie | 113 | 35 | 30,97 | 2,92 |
| Polska | 2479 | 72 | 2,90 | 0,47 |
W uprawach kukurydzy na ziarno warunki suszy rolniczej stwierdzono na obszarze 11 gmin, co stanowi 0,44% ogólnej liczby gmin w kraju. Obszary zagrożone stratami plonów odnotowano w województwach: zachodniopomorskim (3%) oraz lubuskim (8%) a ich udział powierzchni zagrożonej stratami plonów – określony z uwzględnieniem podatności gleb na suszę – w stosunku do powierzchni potencjalnie zagrożonej wynosił w województwie lubuskim (0,21%) oraz w województwie zachodniopomorskim 0,08% (Tabela 5).
Tabela 5. Zasięg suszy w uprawach kukurydzy– analiza obejmuje okres do 20 czerwca 2025 roku
| Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
| lubuskie | 82 | 7 | 8,54 | 0,21 |
| zachodniopomorskie | 113 | 4 | 3,54 | 0,08 |
| Polska | 2479 | 11 | 0,44 | 0,01 |
Analogicznie w uprawach kukurydzy na kiszonkę warunki suszy rolniczej stwierdzono na obszarze 11 gmin, co stanowi 0,44% ogólnej liczby gmin w kraju. Obszary zagrożone stratami plonów odnotowano w województwach: zachodniopomorskim (3%) oraz lubuskim (8%) a ich udział powierzchni zagrożonej stratami plonów – określony z uwzględnieniem podatności gleb na suszę – w stosunku do powierzchni potencjalnie zagrożonej wynosił w województwie lubuskim (0,21%) oraz w województwie zachodniopomorskim 0,08% (Tabela 6).
Tabela 6. Zasięg suszy w uprawach kukurydzy – analiza obejmuje okres do 20 czerwca 2025 roku
| Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
| lubuskie | 82 | 7 | 8,54 | 0,21 |
| zachodniopomorskie | 113 | 4 | 3,54 | 0,08 |
| Polska | 2479 | 11 | 0,44 | 0,01 |
W uprawach rzepaku i rzepiku warunki suszy rolniczej stwierdzono na obszarze 33 gmin, co stanowi 1,33% ogólnej liczby gmin w kraju. Obszary zagrożone stratami plonów odnotowano w województwach: zachodniopomorskim (13,27%) oraz lubuskim (21,95%) a ich udział powierzchni zagrożonej stratami plonów – określony z uwzględnieniem podatności gleb na suszę – w stosunku do powierzchni potencjalnie zagrożonej wynosił w województwie zachodniopomorskim (1,00%) oraz lubuskim (4,84%) (Tabela 7).
Tabela 7. Zasięg suszy w uprawach rzepaku i rzepiku– analiza obejmuje okres do 20 czerwca 2025 roku
| Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
| lubuskie | 82 | 18 | 21,95 | 4,84 |
| zachodniopomorskie | 113 | 15 | 13,27 | 1,00 |
| Polska | 2479 | 33 | 1,33 | 0,20 |
W uprawach roślin strączkowych warunki suszy rolniczej stwierdzono na obszarze 30 gmin, co stanowi 1,21% ogólnej liczby gmin w kraju. Obszary zagrożone stratami plonów odnotowano w województwach: zachodniopomorskim (11,50%) oraz lubuskim (20,73%) a ich udział powierzchni zagrożonej stratami plonów – określony z uwzględnieniem podatności gleb na suszę – w stosunku do powierzchni potencjalnie zagrożonej wynosił w województwie zachodniopomorskim (0,45%) oraz lubuskim (2,85%) (Tabela 8).
Tabela 8. Zasięg suszy w uprawach roślin strączkowych – analiza obejmuje okres do 20 czerwca 2025 roku
| Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
| lubuskie | 82 | 17 | 20,73 | 2,85 |
| zachodniopomorskie | 113 | 13 | 11,50 | 0,45 |
| Polska | 2479 | 30 | 1,21 | 0,11 |
Komentarz agrometeorologa
W czwartym okresie raportowania, tj. od 21 kwietnia do 20 czerwca 2024 roku, średnia wartość Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW) dla kraju była ujemna i wyniosła – 94 mm. W porównaniu z poprzednim okresem raportowania wskaźnik KBW, obrazujący deficyt wody dla upraw, obniżył się o 23 mm.
Najniższe wartości KBW odnotowano w północno-zachodniej części województwa lubuskiego oraz w południowej części województwa zachodniopomorskiego (od –160 mm do –179 mm), a także w centralnych rejonach województwa łódzkiego i w części województwa kujawsko-pomorskiego (od –120 mm do –139 mm).
W bieżącym czwartym okresie raportowania, na glebach pierwszej kategorii (bardzo podatnych na suszę), osiągnięcie wartości KBW poniżej –135 mm oznacza zagrożenie suszą dla zbóż jarych. Wartości progowe dla innych upraw wynoszą: –145 mm dla zbóż ozimych, –147 mm dla krzewów owocowych, –152 mm dla truskawek, –155 mm dla rzepaku i rzepiku oraz –161 mm dla roślin strączkowych i kukurydzy. Zasięg przestrzenny terenów narażonych na istotne straty w plonach, wyznaczony w poprzednich raportach, nie uległ zasadniczej zmianie. Natomiast w obecnym okresie raportowania do grupy roślin zagrożonych suszą, oprócz wcześniej uwzględnionych upraw zbóż jarych, zbóż ozimych oraz truskawek, dołączono kolejne uprawy: krzewy owocowe, rzepak i rzepik, rośliny strączkowe oraz kukurydzę.
Inne eksperymentalne wskaźniki suszy, wraz z prognozami zasobów wodnych w glebie na kolejne 10 dni, dostępne są na portalu monitoringu suszy dla Europy Środkowo-Wschodniej w ramach projektu Clim4Cast, pod adresem: https://clim4cast.czechglobe.cz/, a także poprzez bezpośredni link na stronach Systemu Monitoringu Suszy.
Prognozy wskaźnika intensywności suszy dostępne w portalu Clim4Cast wskazują na poprawę warunków w północno-zachodniej Polsce w nadchodzących dniach, natomiast we wschodniej części kraju przewiduje się ich pogorszenie. Jednocześnie analizy nadal wykazują znaczny deficyt wody w głębszych warstwach gleby (0–200 mm). W kolejnych dniach prognozowane są również okresy wysokich temperatur, które mogą prowadzić do stresu cieplnego roślin.
