Klimatyczny Bilans Wodny dla okresu od 1 czerwca do 31 lipca 2023 roku

IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich gmin Polski (2477 gmin) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych gminach aktualny stan zagrożenia suszą rolniczą.

W ósmym okresie raportowania tj. od 1 czerwca do 31 lipca 2023 roku średnia wartość Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW), na podstawie którego dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą była ujemna, wynosiła -137 mm. W obecnym sześciodekadowym okresie wartość KBW uległa zwiększeniu o 41 mm w stosunku do poprzedniego okresu (21 V-20 VII).

Deficyt wody dla roślin uprawnych zmniejszył się, jednakże niedobór wody występował w całym kraju. Największy deficyt wody notowano we wschodniej części Pojezierza Wielkopolskiego, na Pojezierzu Chełmińsko-Dobrzyńskim oraz na Nizinie Wielkopolskiej od -210 do -239 mm. Duży niedobór wody notowano również w zachodniej i wschodniej części Pojezierza Pomorskiego, na pojezierzu Mazurskim,
w zachodniej części Pojezierza Wielkopolskiego oraz w zachodniej części Niziny Mazowieckiej od -170 do -209 mm. Tylko nieco mniejszy deficyt wody notowano na południe i wschód od tego obszaru od -100 do -169 mm. Na pozostałym obszarze kraju niedobór wody wynosił od 0 do -100 mm.

W wyniku występujących warunków wilgotnościowych w ósmym okresie raportowania, stwierdzamy wystąpienie suszy rolniczej na terytorium Polski.

Poniżej przedstawiamy występowanie suszy rolniczej na terenie kraju powodującej obniżenie plonów przynajmniej o 20% w skali gminy w stosunku do plonów uzyskanych w średnich wieloletnich warunkach pogodowych.

Susza rolnicza występowała na terenie 15 województw:

Lubuskiego,
Wielkopolskiego,
Łódzkiego,
Kujawsko-pomorskiego,
Warmińsko-mazurskiego,
Zachodniopomorskiego,
Mazowieckiego,
Pomorskiego,
Opolskiego,
Dolnośląskiego,
Podlaskiego,
Śląskiego,
Świętokrzyskiego,
Lubelskiego,
Małopolskiego.

Susza występowała we wszystkich monitorowanych uprawach:

Kukurydzy na ziarno,
Kukurydzy na kiszonkę,
Krzewów owocowych,
Roślin strączkowych,
Warzyw gruntowych,
Zbóż jarych,
Tytoniu,
Truskawek,
Zbóż ozimych,
Chmielu,
Ziemniaka,
Drzew owocowych,
Buraka cukrowego.

W ósmym okresie raportowania od 1 czerwca do 31 lipca 2023 r. największy zasięg suszy rolniczej występował wśród upraw kukurydzy na ziarno. Suszę w tych uprawach notowano w 1515 gminach (61,16% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 26,0 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 23,35% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 30,67 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach kukurydzy na ziarno w województwach przedstawia tab. 1.

Tabela 1. Zasięg suszy w uprawach kukurydzy na ziarno

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	lubuskie	82	82	100,00	42,02
2.	wielkopolskie	226	223	98,67	66,61
3.	łódzkie	177	174	98,31	54,25
4.	kujawsko-pomorskie	144	137	95,14	44,59
5.	warmińsko-mazurskie	116	110	94,83	17,78
6.	zachodniopomorskie	113	104	92,04	21,12
7.	mazowieckie	314	276	87,90	26,02
8.	pomorskie	123	95	77,24	9,57
9.	opolskie	71	50	70,42	2,91
10.	dolnośląskie	169	112	66,27	16,50
11.	podlaskie	118	70	59,32	12,36
12.	śląskie	167	48	28,74	2,31
13.	świętokrzyskie	102	12	11,76	0,82
14.	lubelskie	213	18	8,45	1,37
15.	małopolskie	182	4	2,20	0,01

W ósmym okresie raportowania od 1 czerwca do 31 lipca 2023 r. największy zasięg suszy rolniczej występował także wśród upraw kukurydzy na kiszonkę. Suszę w tych uprawach notowano w 1515 gminach (61,16% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 26,0 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 23,35% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 30,67 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach kukurydzy na kiszonkę w województwach przedstawia tab. 2.

Tabela 2. Zasięg suszy w uprawach kukurydzy na kiszonkę

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	lubuskie	82	82	100,00	42,02
2.	wielkopolskie	226	223	98,67	66,61
3.	łódzkie	177	174	98,31	54,25
4.	kujawsko-pomorskie	144	137	95,14	44,59
5.	warmińsko-mazurskie	116	110	94,83	17,78
6.	zachodniopomorskie	113	104	92,04	21,12
7.	mazowieckie	314	276	87,90	26,02
8.	pomorskie	123	95	77,24	9,57
9.	opolskie	71	50	70,42	2,91
10.	dolnośląskie	169	112	66,27	16,50
11.	podlaskie	118	70	59,32	12,36
12.	śląskie	167	48	28,74	2,31
13.	świętokrzyskie	102	12	11,76	0,82
14.	lubelskie	213	18	8,45	1,37
15.	małopolskie	182	4	2,20	0,01

Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach krzewów owocowych. W tych uprawach notowano ją w 1285 gminach (51,88% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 33,22 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 22,74% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 36,18 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach krzewów owocowych w województwach przedstawia tab. 3.

Tabela 3. Zasięg suszy w uprawach krzewów owocowych

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	221	97,79	71,14
2.	łódzkie	177	173	97,74	56,48
3.	lubuskie	82	79	96,34	41,60
4.	kujawsko-pomorskie	144	131	90,97	47,83
5.	warmińsko-mazurskie	116	93	80,17	15,78
6.	zachodniopomorskie	113	89	78,76	19,23
7.	mazowieckie	314	228	72,61	22,15
8.	dolnośląskie	169	95	56,21	17,37
9.	pomorskie	123	62	50,41	4,88
10.	opolskie	71	32	45,07	1,19
11.	podlaskie	118	48	40,68	7,87
12.	śląskie	167	17	10,18	0,47
13.	świętokrzyskie	102	7	6,86	0,46
14.	lubelskie	213	9	4,23	0,16
15.	małopolskie	182	1	0,55	0,00

Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach roślin strączkowych, notowano ją w 1166 gminach (47,07% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 35,25 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 18,56% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 35,46 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach roślin strączkowych w województwach przedstawia tab. 4.

Tabela 4. Zasięg suszy w uprawach roślin strączkowych

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	lubuskie	82	79	96,34	30,79
2.	wielkopolskie	226	217	96,02	62,35
3.	łódzkie	177	168	94,92	47,65
4.	kujawsko-pomorskie	144	127	88,19	42,21
5.	warmińsko-mazurskie	116	86	74,14	11,18
6.	zachodniopomorskie	113	77	68,14	12,18
7.	mazowieckie	314	197	62,74	16,75
8.	dolnośląskie	169	84	49,70	14,27
9.	pomorskie	123	47	38,21	2,70
10.	podlaskie	118	43	36,44	4,89
11.	opolskie	71	22	30,99	0,65
12.	śląskie	167	9	5,39	0,31
13.	świętokrzyskie	102	5	4,90	0,28
14.	lubelskie	213	4	1,88	0,05
15.	małopolskie	182	1	0,55	0,00

Suszę rolniczą w tym okresie sześciodekadowym odnotowano także w uprawach warzyw gruntowych. Notowano ją w 736 gminach (29,71% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 41,42 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 8,93% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 32,74 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach warzyw gruntowych w województwach przedstawia tab. 5.

Tabela 5. Zasięg suszy w uprawach warzyw gruntowych

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	199	88,05	37,19
2.	kujawsko-pomorskie	144	116	80,56	25,17
3.	łódzkie	177	140	79,10	23,05
4.	lubuskie	82	42	51,22	7,76
5.	zachodniopomorskie	113	46	40,71	2,52
6.	dolnośląskie	169	52	30,77	7,38
7.	mazowieckie	314	91	28,98	5,41
8.	warmińsko-mazurskie	116	28	24,14	2,66
9.	podlaskie	118	9	7,63	0,84
10.	opolskie	71	5	7,04	0,00
11.	pomorskie	123	5	4,07	0,01
12.	świętokrzyskie	102	2	1,96	0,02
13.	śląskie	167	1	0,60	0,00

Suszę notowano również w uprawach zbóż jarych. Notowano ją w 674 gminach (27,21% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 52,36 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 7,52% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 45,34 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach zbóż jarych w województwach przedstawia tab. 6.

Tabela 6. Zasięg suszy w uprawach zbóż jarych

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	189	83,63	32,61
2.	kujawsko-pomorskie	144	115	79,86	21,22
3.	łódzkie	177	125	70,62	18,45
4.	lubuskie	82	37	45,12	5,95
5.	zachodniopomorskie	113	37	32,74	1,90
6.	dolnośląskie	169	50	29,59	6,18
7.	mazowieckie	314	85	27,07	4,38
8.	warmińsko-mazurskie	116	23	19,83	2,21
9.	podlaskie	118	7	5,93	0,62
10.	opolskie	71	4	5,63	0,00
11.	świętokrzyskie	102	1	0,98	0,01
12.	pomorskie	123	1	0,81	0,00

Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach tytoniu, notowano ją w 674 gminach (27,21% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 43,0 punkty procentowe w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 9,83% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 36,68 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach tytoniu w województwach przedstawia tab. 7.

Tabela 7. Zasięg suszy w uprawach tytoniu

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	189	83,63	41,92
2.	kujawsko-pomorskie	144	115	79,86	29,00
3.	łódzkie	177	125	70,62	24,51
4.	lubuskie	82	37	45,12	7,52
5.	zachodniopomorskie	113	37	32,74	2,49
6.	dolnośląskie	169	50	29,59	7,98
7.	mazowieckie	314	85	27,07	5,85
8.	warmińsko-mazurskie	116	23	19,83	2,44
9.	podlaskie	118	7	5,93	0,72
10.	opolskie	71	4	5,63	0,00
11.	świętokrzyskie	102	1	0,98	0,01
12.	pomorskie	123	1	0,81	0,00

Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach truskawek, notowano ją w 426 gminach (17,2% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 49,74 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 3,24% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 34,51 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach truskawek w województwach przedstawia tab. 8.

Tabela 8. Zasięg suszy w uprawach truskawek

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	kujawsko-pomorskie	144	94	65,28	8,46
2.	wielkopolskie	226	141	62,39	17,22
3.	łódzkie	177	81	45,76	6,32
4.	dolnośląskie	169	28	16,57	2,49
5.	lubuskie	82	13	15,85	1,07
6.	mazowieckie	314	47	14,97	1,44
7.	zachodniopomorskie	113	11	9,73	0,12
8.	warmińsko-mazurskie	116	9	7,76	0,71
9.	podlaskie	118	2	1,69	0,18

Suszę notowano również w uprawach zbóż ozimych. Notowano ją w 413 gminach (16,67% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 56,97 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 2,62% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 40,0 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach zbóż ozimych w województwach przedstawia tab. 9.

Tabela 9. Zasięg suszy w uprawach zbóż ozimych

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	kujawsko-pomorskie	144	93	64,58	6,55
2.	wielkopolskie	226	140	61,95	13,33
3.	łódzkie	177	78	44,07	5,77
4.	mazowieckie	314	46	14,65	1,29
5.	lubuskie	82	12	14,63	0,82
6.	dolnośląskie	169	24	14,20	2,22
7.	zachodniopomorskie	113	9	7,96	0,10
8.	warmińsko-mazurskie	116	9	7,76	0,59
9.	podlaskie	118	2	1,69	0,17

Suszę rolniczą w tym okresie sześciodekadowym odnotowano również w uprawach chmielu. Notowano ją w 413 gminach (16,67% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 37,71 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 2,88% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 21,27 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach chmielu w województwach przedstawia tab. 10.

Tabela 10. Zasięg suszy w uprawach chmielu

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	kujawsko-pomorskie	144	93	64,58	7,41
2.	wielkopolskie	226	140	61,95	15,24
3.	łódzkie	177	78	44,07	5,83
4.	mazowieckie	314	46	14,65	1,29
5.	lubuskie	82	12	14,63	0,82
6.	dolnośląskie	169	24	14,20	2,25
7.	zachodniopomorskie	113	9	7,96	0,10
8.	warmińsko-mazurskie	116	9	7,76	0,63
9.	podlaskie	118	2	1,69	0,17

Suszę rolniczą w tym okresie sześciodekadowym odnotowano także w uprawach ziemniaka. Notowano ją w 391 gminach (15,79% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 33,83 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 2,55% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 17,44 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach ziemniaka w województwach przedstawia tab. 11.

Tabela 11. Zasięg suszy w uprawach ziemniaka

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	137	60,62	13,40
2.	kujawsko-pomorskie	144	87	60,42	6,38
3.	łódzkie	177	75	42,37	5,38
4.	dolnośląskie	169	23	13,61	2,09
5.	mazowieckie	314	42	13,38	1,14
6.	lubuskie	82	10	12,20	0,66
7.	warmińsko-mazurskie	116	8	6,90	0,57
8.	zachodniopomorskie	113	7	6,19	0,08
9.	podlaskie	118	2	1,69	0,16

Suszę rolniczą odnotowano również w uprawach drzew owocowych. W tych uprawach notowano ją w 292 gminach (11,79% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 48,69 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 1,52% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 25,28 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach drzew owocowych w województwach przedstawia tab. 12.

Tabela 12. Zasięg suszy w uprawach drzew owocowych

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	115	50,88	8,43
2.	kujawsko-pomorskie	144	68	47,22	3,73
3.	łódzkie	177	52	29,38	2,98
4.	dolnośląskie	169	19	11,24	1,19
5.	mazowieckie	314	26	8,28	0,59
6.	warmińsko-mazurskie	116	8	6,90	0,36
7.	lubuskie	82	2	2,44	0,06
8.	zachodniopomorskie	113	1	0,88	0,00
9.	podlaskie	118	1	0,85	0,07

Suszę rolniczą w tym okresie sześciodekadowym odnotowano również w uprawach buraka cukrowego. Notowano ją w 58 gminach (2,34% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 29,11 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 0,32% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 11,21 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach buraka cukrowego w województwach przedstawia tab. 13.

Tabela 13. Zasięg suszy w uprawach buraka cukrowego

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	47	20,80	2,61
2.	kujawsko-pomorskie	144	8	5,56	0,64
3.	dolnośląskie	169	2	1,18	0,02
4.	warmińsko-mazurskie	116	1	0,86	0,04

Tegoroczny czerwiec był ciepły, na przeważającym obszarze kraju notowano wyższą temperaturę powietrza od normy wieloletniej od 0,5 do 2,0^oC. Tylko w południowo-wschodniej części Polski temperatura była w normie wieloletniej. Najwyższą temperaturę powietrza notowano na Pojezierzu i Nizinie Wielkopolskiej, na Kujawach, na Nizinie Śląskiej od 18 do 20^oC. Najchłodniej było w północnych i południowych obszarach kraju od 13 do 15^oC. Na pozostałym terytorium Polski temperatura wynosiła od 15 do 18^oC.

W pierwszej dekadzie lipca najniższą temperaturę notowano na Pojezierzu Pomorskim, Mazurskim oraz na Pogórzu Karpackim i Przedgórzu Sudeckim od 15 do 19^oC. W drugiej dekadzie lipca najcieplej było w południowo-zachodniej części Polski od 20 do 22^oC, a najchłodniej na północy kraju od 16-17^oC. W trzeciej dekadzie lipca najniższą temperaturę notowano na Pojezierzu Pomorskim oraz w Karpatach i Sudetach poniżej 13^oC. Najcieplej było w południowo-zachodniej części Polski, gdzie notowano powyżej 19^oC. Na pozostałym obszarze kraju temperatura wynosiła od 13 do 19^oC.

W czerwcu usłonecznienie w zachodniej części kraju było większe niż w wieloleciu od 20 do 100 godzin a w południowo-wschodniej części kraju było mniejsze o 20 godz. od normy i na tym terytorium notowano od 220 do 260 słonecznych godzin. W północnej części Polski liczba godzin ze Słońcem była bardzo wysoka od 320 do 360 godz.

W pierwszej dekadzie lipca liczba godzin ze Słońcem wynosiła powyżej 100 godzin w Lubelskiem oraz w południowo zachodniej Polsce. Poniżej tej wartości usłonecznienie było notowane na pozostałym obszarze kraju. W drugiej dekadzie lipca najwięcej słonecznych godzin notowano w południowo-zachodniej części Polski od 90 do 110 godz., a najmniej na północno-wschodnim terytorium kraju od 70 do 80 godzin. W trzeciej dekadzie lipca najwięcej słonecznych godzin notowano na północy i wschodzie kraju powyżej 80 godz., a najmniej w zachodniej części Pojezierza Pomorskiego poniżej 50 godzin. Na pozostałym obszarze Polski wartości usłonecznienia notowano od 50 do 80 słonecznych godzin.

W czerwcu opady na przeważającym obszarze Polski były niskie, nie przekraczały 60 mm, stanowiły 20-90% normy wieloletniej. Tylko we wschodnich i południowo-wschodnich rejonach kraju notowano ich nieco więcej od 60 do 140 mm (110-130% normy).

W pierwszej dekadzie lipca na przeważającym obszarze Polski opady nie wystąpiły lub nie przekraczały 10 mm. Tylko lokalnie na północy kraju notowano ich wystąpienie od 10 do 15 mm, oraz od 10 do 50 mm na południu Polski. W drugiej dekadzie lipca najniższe opady a nawet ich brak notowano w północno-zachodniej części Polski od 0 do 5 mm, a największe występowały na południu i północy kraju od 15 do ponad 100 mm. W trzeciej dekadzie lipca największe opady powyżej 50 mm notowano w południowo-wschodniej części kraju oraz na Pobrzeżu Słowińskim. Najmniejsze opady poniżej 15 mm odnotowano na Ziemi Lubuskiej i Kujawach oraz w północno-wschodniej części Polski. Na pozostałym obszarze kraju opady wyniosły od 15 do 50 mm.

W pierwszym jak i drugim raporcie notowano stosunkowo niskie wartości ewapotraspiracji wynoszące 2,5 mm/dzień. Natomiast w trzecim raporcie ewapotranspiracja wzrosła do 3,1 mm/dzień, w czwartym do 3,5 mm/dzień, w piątym do 3,7 mm/dzień, w szóstym do 4,0 a w siódmym do 4,2 mm/dzień. W ósmym raporcie wartość ewapotraspiracji wyniosła 4,0 mm/dzień co spowodowało, że nastąpiło zmniejszenie deficytu wody zwłaszcza w Polsce południowo-wschodniej. Największy deficyt wody w tym okresie sześciodekadowym dla roślin uprawnych notowano na Kujawach oraz w wschodniej części Pojezierza Wielkopolskiego, który wynosił od -210 do -239 mm.

Informujemy, że zgodnie z definicją określoną w ustawie z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (Dz. U. Nr 150, poz. 1249, z późn. zm.) „suszę oznaczają szkody spowodowane wystąpieniem, w dowolnym sześciodekadowym okresie od dnia 21 marca do dnia 30 września, spadku klimatycznego bilansu wodnego poniżej wartości określonej dla poszczególnych gatunków roślin uprawnych i gleb”. A zatem w obojętnie którym okresie sześciodekadowym zostanie stwierdzona susza, to plony ostateczne dla upraw objętych suszą będą niższe przynajmniej o 20% w skali gminy w stosunku do plonów uzyskanych w średnich wieloletnich warunkach pogodowych.

Natomiast szczegółowe informacje przedstawiające straty plonów w poszczególnych województwach za pomocą map oraz tabel zamieszczone są na stronie Systemu Monitoringu Suszy Rolniczej www.susza.iung.pulawy.pl, na której znajduje się zakładka:

Mapy zagrożenia suszą\Wybierz uprawę\Wybierz okres – należy wybrać Zasięg maksymalny, z którego jednoznacznie wynika informacja o suszy:

liczba gmin z suszą,
udział gmin z suszą,
udział powierzchni z suszą

dla danego województwa. Przedstawione dane są sumą wszystkich gmin i powierzchni objętych suszą od początku jej monitorowania (od 21 marca) w danym roku aż po raport bieżący. Podkreślamy, że tylko zasięg maksymalny jest najbardziej miarodajny w monitorowanym okresie wegetacyjnym w oznaczeniu wystąpienia suszy rolniczej w: kraju, województwie, gminie oraz na działce ewidencyjnej.

Tegoroczne warunki pogodowe wiosny z uwagi na wysokie usłonecznienie, dużą prędkość wiatru oraz bardzo małe opady atmosferyczne sprawiły, że wystąpił na terenie kraju bardzo duży deficyt wody dla roślin uprawnych, powodujący straty plonów wynoszące przynajmniej 20% w stosunku do plonów uzyskiwanych w latach o przeciętnych warunkach pogodowych. Suszę notowano w 15 województwach. W ósmym raporcie monitoringu suszy wystąpiło zmniejszenie powierzchni z suszą rolniczą we wszystkich trzynastu monitorowanych uprawach.

W tegorocznym okresie wegetacyjnym od 21 marca do 31 lipca opracowano osiem raportów dotyczących monitoringu suszy rolniczej. W tym okresie stwierdzono niedobory wody powodujące obniżenie plonów przynajmniej o 20% w stosunku do plonów uzyskiwanych w średnich warunkach pogodowych dla upraw:

Kukurydzy na ziarno,
Kukurydzy na kiszonkę,
Krzewów owocowych,
Rzepaku i rzepiku,
Krzewów owocowych
Zbóż jarych,
Zbóż ozimych,
Warzyw gruntowych,
Truskawek,
Tytoniu,
Drzew owocowych,
Chmielu,
Ziemniaka,
Buraka cukrowego.

Występowanie suszy rolniczej w monitorowanych uprawach w okresie od 21 marca do 31 lipca 2023 roku prezentowane są w tabelach 14-27.

Tabela 14. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach kukurydzy na ziarno w okresie 21 marzec – 31 lipiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	226	100,00	96,29
2.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	90,54
3.	lubuskie	82	82	100,00	80,32
4.	łódzkie	177	177	100,00	85,84
5.	mazowieckie	314	314	100,00	68,83
6.	opolskie	71	71	100,00	19,79
7.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	51,15
8.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	80,40
9.	pomorskie	123	122	99,19	72,81
10.	podlaskie	118	116	98,31	47,56
11.	dolnośląskie	169	160	94,67	30,33
12.	śląskie	167	152	91,02	20,64
13.	świętokrzyskie	102	80	78,43	20,87
14.	lubelskie	213	165	77,46	23,47
15.	małopolskie	182	66	36,26	2,45
16.	podkarpackie	160	55	34,38	2,01

Tabela 15. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach kukurydzy na kiszonkę w okresie 21 marzec – 31 lipiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	226	100,00	96,29
2.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	90,54
3.	lubuskie	82	82	100,00	80,32
4.	łódzkie	177	177	100,00	85,84
5.	mazowieckie	314	314	100,00	68,83
6.	opolskie	71	71	100,00	19,79
7.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	51,15
8.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	80,40
9.	pomorskie	123	122	99,19	72,81
10.	podlaskie	118	116	98,31	47,56
11.	dolnośląskie	169	160	94,67	30,33
12.	śląskie	167	152	91,02	20,64
13.	świętokrzyskie	102	80	78,43	20,87
14.	lubelskie	213	165	77,46	23,47
15.	małopolskie	182	66	36,26	2,45
16.	podkarpackie	160	55	34,38	2,01

Tabela 16. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach krzewów owocowych w okresie 21 marzec – 31 lipiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	226	100,00	98,83
2.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	98,81
3.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	94,82
4.	łódzkie	177	177	100,00	92,52
5.	lubuskie	82	82	100,00	87,36
6.	mazowieckie	314	314	100,00	76,44
7.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	77,09
8.	pomorskie	123	122	99,19	89,80
9.	podlaskie	118	117	99,15	54,34
10.	opolskie	71	68	95,77	22,72
11.	dolnośląskie	169	159	94,08	36,87
12.	śląskie	167	144	86,23	22,15
13.	lubelskie	213	163	76,53	28,91
14.	świętokrzyskie	102	69	67,65	21,80
15.	małopolskie	182	61	33,52	2,12
16.	podkarpackie	160	45	28,12	1,27

Tabela 17. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach rzepaku i rzepiku w okresie 21 marzec – 31 lipiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	226	100,00	97,64
2.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	97,46
3.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	93,61
4.	łódzkie	177	177	100,00	88,06
5.	lubuskie	82	82	100,00	82,54
6.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	70,15
7.	mazowieckie	314	312	99,36	70,38
8.	pomorskie	123	122	99,19	86,07
9.	podlaskie	118	112	94,92	46,90
10.	dolnośląskie	169	154	91,12	30,49
11.	opolskie	71	57	80,28	15,74
12.	lubelskie	213	157	73,71	15,75
13.	śląskie	167	104	62,28	14,27
14.	świętokrzyskie	102	58	56,86	12,52
15.	małopolskie	182	76	41,76	1,28
16.	podkarpackie	160	47	29,38	1,99

Tabela 18. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach roślin strączkowych w okresie 21 marzec – 31 lipiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	226	100,00	97,51
2.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	95,00
3.	lubuskie	82	82	100,00	82,23
4.	łódzkie	177	177	100,00	88,06
5.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	56,80
6.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	85,92
7.	mazowieckie	314	312	99,36	68,97
8.	pomorskie	123	122	99,19	77,95
9.	podlaskie	118	113	95,76	44,24
10.	opolskie	71	67	94,37	18,01
11.	dolnośląskie	169	148	87,57	31,71
12.	śląskie	167	129	77,25	15,16
13.	lubelskie	213	145	68,08	22,21
14.	świętokrzyskie	102	64	62,75	17,72
15.	małopolskie	182	51	28,02	1,19
16.	podkarpackie	160	31	19,38	0,59

Tabela 19. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach zbóż jarych w okresie 21 marzec – 31 lipiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	99,21
2.	lubuskie	82	82	100,00	90,19
3.	łódzkie	177	177	100,00	91,90
4.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	89,02
5.	wielkopolskie	226	226	100,00	99,18
6.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	97,97
7.	mazowieckie	314	312	99,36	72,05
8.	pomorskie	123	122	99,19	93,45
9.	podlaskie	118	117	99,15	57,60
10.	opolskie	71	64	90,14	19,16
11.	dolnośląskie	169	146	86,39	35,48
12.	lubelskie	213	158	74,18	21,50
13.	śląskie	167	110	65,87	13,29
14.	świętokrzyskie	102	62	60,78	16,10
15.	małopolskie	182	39	21,43	0,78
16.	podkarpackie	160	23	14,38	0,40

Tabela 20. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach zbóż ozimych w okresie 21 marzec – 31 lipiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	91,45
2.	lubuskie	82	82	100,00	79,14
3.	łódzkie	177	177	100,00	80,95
4.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	68,78
5.	wielkopolskie	226	226	100,00	95,52
6.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	88,06
7.	mazowieckie	314	312	99,36	57,96
8.	pomorskie	123	122	99,19	78,50
9.	podlaskie	118	116	98,31	44,58
10.	dolnośląskie	169	133	78,70	25,50
11.	opolskie	71	53	74,65	10,27
12.	lubelskie	213	141	66,20	11,79
13.	świętokrzyskie	102	49	48,04	10,03
14.	śląskie	167	75	44,91	6,89
15.	małopolskie	182	18	9,89	0,21
16.	podkarpackie	160	5	3,12	0,01

Tabela 21. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach warzyw gruntowych w okresie 21 marzec – 31 lipiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	226	100,00	90,96
2.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	81,75
3.	lubuskie	82	82	100,00	69,00
4.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	38,54
5.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	67,19
6.	pomorskie	123	122	99,19	60,19
7.	łódzkie	177	174	98,31	74,29
8.	mazowieckie	314	301	95,86	50,20
9.	podlaskie	118	91	77,12	25,00
10.	opolskie	71	50	70,42	7,20
11.	dolnośląskie	169	117	69,23	23,08
12.	świętokrzyskie	102	48	47,06	8,13
13.	lubelskie	213	100	46,95	8,66
14.	śląskie	167	62	37,13	5,23
15.	małopolskie	182	15	8,24	0,17
16.	podkarpackie	160	1	0,62	0,00

Tabela 22. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach truskawek w okresie 21 marzec – 31 lipiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	226	100,00	95,71
2.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	92,31
3.	lubuskie	82	82	100,00	79,01
4.	łódzkie	177	177	100,00	79,90
5.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	73,19
6.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	89,18
7.	pomorskie	123	122	99,19	81,07
8.	podlaskie	118	115	97,46	39,73
9.	mazowieckie	314	302	96,18	51,96
10.	dolnośląskie	169	121	71,60	25,09
11.	opolskie	71	47	66,20	7,44
12.	lubelskie	213	86	40,38	5,62
13.	świętokrzyskie	102	39	38,24	5,00
14.	śląskie	167	42	25,15	2,76
15.	małopolskie	182	9	4,95	0,09
16.	podkarpackie	160	1	0,62	0,00

Tabela 23. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach tytoniu w okresie 21 marzec – 31 lipiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	226	100,00	95,75
2.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	92,63
3.	lubuskie	82	82	100,00	74,48
4.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	46,20
5.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	76,65
6.	pomorskie	123	122	99,19	70,39
7.	łódzkie	177	174	98,31	82,50
8.	mazowieckie	314	298	94,90	57,09
9.	podlaskie	118	89	75,42	27,98
10.	dolnośląskie	169	116	68,64	28,21
11.	opolskie	71	48	67,61	8,69
12.	świętokrzyskie	102	48	47,06	8,99
13.	lubelskie	213	91	42,72	10,05
14.	śląskie	167	59	35,33	5,56
15.	małopolskie	182	13	7,14	0,20
16.	podkarpackie	160	1	0,62	0,00

Tabela 24. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach drzew owocowych w okresie 21 marzec – 31 lipiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	226	100,00	80,50
2.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	65,52
3.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	35,23
4.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	61,96
5.	pomorskie	123	122	99,19	55,54
6.	lubuskie	82	81	98,78	46,81
7.	łódzkie	177	173	97,74	59,04
8.	mazowieckie	314	275	87,58	30,37
9.	podlaskie	118	68	57,63	9,46
10.	dolnośląskie	169	95	56,21	16,39
11.	opolskie	71	27	38,03	1,39
12.	świętokrzyskie	102	25	24,51	2,03
13.	lubelskie	213	36	16,90	1,91
14.	śląskie	167	17	10,18	0,61
15.	małopolskie	182	5	2,75	0,01

Tabela 25. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach chmielu w okresie 21 marzec – 31 lipiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	225	99,56	72,19
2.	kujawsko-pomorskie	144	143	99,31	55,08
3.	zachodniopomorskie	113	108	95,58	25,83
4.	pomorskie	123	117	95,12	29,32
5.	łódzkie	177	166	93,79	52,53
6.	lubuskie	82	75	91,46	31,44
7.	warmińsko-mazurskie	116	94	81,03	15,18
8.	mazowieckie	314	248	78,98	25,30
9.	dolnośląskie	169	79	46,75	13,88
10.	podlaskie	118	38	32,20	5,90
11.	opolskie	71	19	26,76	0,64
12.	świętokrzyskie	102	16	15,69	0,93
13.	lubelskie	213	15	7,04	0,47
14.	śląskie	167	8	4,79	0,17
15.	małopolskie	182	1	0,55	0,00

Tabela 26. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach ziemniaka w okresie 21 marzec – 31 lipiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	223	98,67	65,59
2.	kujawsko-pomorskie	144	140	97,22	49,54
3.	łódzkie	177	165	93,22	45,10
4.	pomorskie	123	108	87,80	19,54
5.	zachodniopomorskie	113	98	86,73	17,48
6.	lubuskie	82	71	86,59	20,69
7.	warmińsko-mazurskie	116	84	72,41	11,00
8.	mazowieckie	314	213	67,83	19,91
9.	dolnośląskie	169	67	39,64	10,80
10.	podlaskie	118	26	22,03	3,79
11.	opolskie	71	15	21,13	0,23
12.	świętokrzyskie	102	10	9,80	0,47
13.	lubelskie	213	9	4,23	0,10
14.	śląskie	167	1	0,60	0,02
15.	małopolskie	182	1	0,55	0,00

Tabela 27. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach buraka cukrowego w okresie 21 marzec – 31 lipiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	kujawsko-pomorskie	144	131	90,97	38,49
2.	wielkopolskie	226	198	87,61	45,28
3.	łódzkie	177	125	70,62	21,83
4.	pomorskie	123	58	47,15	11,25
5.	zachodniopomorskie	113	53	46,90	8,17
6.	lubuskie	82	32	39,02	4,38
7.	mazowieckie	314	108	34,39	9,33
8.	warmińsko-mazurskie	116	31	26,72	4,07
9.	dolnośląskie	169	35	20,71	4,59
10.	podlaskie	118	5	4,24	0,39
11.	świętokrzyskie	102	4	3,92	0,08

Wystąpienie suszy rolniczej w kraju dla okresu 21.03 – 31.07 2023 roku przedstawia tabela 28.

Tabela 28. Susza rolnicza w Polsce w okresie 21.03 – 31.07.2023 r.

Lp.	Uprawa	Liczba gmin z suszą	% gmin z suszą	% gruntów z suszą
1.	Kukurydza na ziarno	2159	87,16	54,31
2.	Kukurydza na kiszonkę	2159	87,16	54,31
3.	Krzewy owocowe	2120	85,59	61,70
4	Rzepak i rzepik	2057	83,04	56,55
5.	Rośliny strączkowe	2040	82,36	55,19
6.	Zboża jare	2011	81,19	61,10
7.	Zboża ozime	1882	75,98	51,45
8.	Warzywa gruntowe	1762	71,13	42,52
9.	Truskawki	1742	70,33	49,84
10.	Tytoń	1740	70,25	47,66
11.	Drzewa owocowe	1523	61,49	32,74
12.	Chmiel	1352	54,58	24,29
13.	Ziemniak	1231	49,70	20,07
14.	Burak cukrowy	780	31,49	11,68

Dyrektor
Prof. dr hab. Wiesław Oleszek

Opracowali:

Dr hab. Andrzej Doroszewski, prof. IUNG-PIB
Dr hab. Rafał Pudełko
Dr Katarzyna Żyłowska
Dr Jan Jadczyszyn
Mgr Piotr Koza
Mgr Anna Jędrejek
Mgr Małgorzata Kozak
Mgr Tomasz Jóźwicki
Adrian Matczuk

Materiał chroniony prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy

Klimatyczny Bilans Wodny dla okresu od 1 czerwca do 31 lipca 2023 roku

ul. Czartoryskich 8 24-100 Puławy

Tel: +48 81 4786 700