Klimatyczny Bilans Wodny dla okresu od 21 maja do 20 lipca 2023 roku

IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich gmin Polski (2477 gmin) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych gminach aktualny stan zagrożenia suszą rolniczą.

W siódmym okresie raportowania tj. od 21 maja do 20 lipca 2023 roku średnia wartość Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW), na podstawie którego dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą była ujemna, wynosiła -178 mm. W obecnym sześciodekadowym okresie wartość KBW uległa zmniejszeniu o 18 mm w stosunku do poprzedniego okresu (11 V-10 VII).

Deficyt wody dla roślin uprawnych zwiększył się powodując, że niedobór wody występował w całym kraju. Największy deficyt wody notowano we wschodniej części Pojezierza Wielkopolskiego, na Pojezierzu Chełmińsko-Dobrzyńskim oraz na Nizinie Wielkopolskiej od -240 do -269 mm. Bardzo duży niedobór wody notowano również na Pojezierzu Pomorskim, Żuławach, w zachodniej części Pojezierza Wielkopolskiego i w zachodniej i południowej części Niziny Mazowieckiej od -210 do -239 mm. Tylko nieco mniejszy deficyt wody notowano na południe i wschód od tego obszaru od -160 do -209 mm. Na pozostałym obszarze kraju niedobór wody wynosił od 0 do -160 mm.

W wyniku występujących warunków wilgotnościowych w siódmym okresie raportowania, stwierdzamy wystąpienie suszy rolniczej na terytorium Polski.

Poniżej przedstawiamy występowanie suszy rolniczej na terenie kraju powodującej obniżenie plonów przynajmniej o 20% w skali gminy w stosunku do plonów uzyskanych w średnich wieloletnich warunkach pogodowych.

Susza rolnicza występowała na terenie wszystkich województw:

Kujawsko-pomorskiego,
Lubuskiego,
Łódzkiego,
Mazowieckiego,
Opolskiego,
Warmińsko-mazurskiego,
Wielkopolskiego,
Zachodniopomorskiego,
Pomorskiego,
Podlaskiego,
Dolnośląskiego,
Śląskiego,
Świętokrzyskiego,
Lubelskiego,
Małopolskiego,
Podkarpackiego.

Susza występowała we wszystkich monitorowanych uprawach:

Kukurydzy na ziarno,
Kukurydzy na kiszonkę,
Krzewów owocowych,
Roślin strączkowych,
Zbóż jarych,
Zbóż ozimych,
Warzyw gruntowych,
Tytoniu,
Truskawek,
Drzew owocowych,
Chmielu,
Ziemniaka,
Buraka cukrowego.

W siódmym okresie raportowania od 21 maja do 20 lipca 2023 r. największy zasięg suszy rolniczej występował wśród upraw kukurydzy na ziarno. Suszę w tych uprawach notowano w 2159 gminach (87,16% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 20,55 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 54,02% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 13,19 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach kukurydzy na ziarno w województwach przedstawia tab. 1.

Tabela 1. Zasięg suszy w uprawach kukurydzy na ziarno

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	226	100,00	96,28
2.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	90,48
3.	lubuskie	82	82	100,00	80,32
4.	łódzkie	177	177	100,00	85,83
5.	mazowieckie	314	314	100,00	68,78
6.	opolskie	71	71	100,00	19,79
7.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	49,66
8.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	79,17
9.	pomorskie	123	122	99,19	70,65
10.	podlaskie	118	116	98,31	47,54
11.	dolnośląskie	169	160	94,67	30,33
12.	śląskie	167	152	91,02	20,64
13.	świętokrzyskie	102	80	78,43	20,87
14.	lubelskie	213	165	77,46	23,47
15.	małopolskie	182	66	36,26	2,45
16.	podkarpackie	160	55	34,38	2,00

W siódmym okresie raportowania od 21 maja do 20 lipca 2023 r. największy zasięg suszy rolniczej występował również wśród upraw kukurydzy na kiszonkę. Suszę w tych uprawach notowano w 2159 gminach (87,16% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 20,55 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 54,02% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 13,19 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach kukurydzy na kiszonkę w województwach przedstawia tab. 2.

Tabela 2. Zasięg suszy w uprawach kukurydzy na kiszonkę

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	226	100,00	96,28
2.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	90,48
3.	lubuskie	82	82	100,00	80,32
4.	łódzkie	177	177	100,00	85,83
5.	mazowieckie	314	314	100,00	68,78
6.	opolskie	71	71	100,00	19,79
7.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	49,66
8.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	79,17
9.	pomorskie	123	122	99,19	70,65
10.	podlaskie	118	116	98,31	47,54
11.	dolnośląskie	169	160	94,67	30,33
12.	śląskie	167	152	91,02	20,64
13.	świętokrzyskie	102	80	78,43	20,87
14.	lubelskie	213	165	77,46	23,47
15.	małopolskie	182	66	36,26	2,45
16.	podkarpackie	160	55	34,38	2,00

Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach krzewów owocowych. W tych uprawach notowano ją w 2108 gminach (85,1% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 17,15 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 58,92% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 8,88 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach krzewów owocowych w województwach przedstawia tab. 3.

Tabela 3. Zasięg suszy w uprawach krzewów owocowych

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	226	100,00	98,37
2.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	96,46
3.	lubuskie	82	82	100,00	86,52
4.	łódzkie	177	177	100,00	92,11
5.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	58,68
6.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	86,97
7.	mazowieckie	314	313	99,68	76,12
8.	pomorskie	123	122	99,19	78,26
9.	podlaskie	118	115	97,46	51,79
10.	opolskie	71	68	95,77	22,70
11.	dolnośląskie	169	159	94,08	36,42
12.	śląskie	167	144	86,23	22,15
13.	lubelskie	213	154	72,30	28,82
14.	świętokrzyskie	102	69	67,65	21,76
15.	małopolskie	182	61	33,52	2,12
16.	podkarpackie	160	45	28,12	1,23

Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach roślin strączkowych, notowano ją w 2039 gminach (82,32% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 19,1 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 54,02% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 10,93 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach roślin strączkowych w województwach przedstawia tab. 4.

Tabela 4. Zasięg suszy w uprawach roślin strączkowych

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	226	100,00	97,28
2.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	93,85
3.	lubuskie	82	82	100,00	81,87
4.	łódzkie	177	177	100,00	87,98
5.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	50,49
6.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	80,60
7.	mazowieckie	314	312	99,36	68,89
8.	pomorskie	123	122	99,19	71,89
9.	podlaskie	118	113	95,76	44,20
10.	opolskie	71	67	94,37	18,00
11.	dolnośląskie	169	148	87,57	31,70
12.	śląskie	167	129	77,25	15,16
13.	lubelskie	213	145	68,08	22,21
14.	świętokrzyskie	102	63	61,76	17,72
15.	małopolskie	182	51	28,02	1,19
16.	podkarpackie	160	31	19,38	0,59

Suszę notowano również w uprawach zbóż jarych. Notowano ją w 1971 gminach (79,57% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 10,82 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 52,86% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 2,21 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach zbóż jarych w województwach przedstawia tab. 5.

Tabela 5. Zasięg suszy w uprawach zbóż jarych

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	226	100,00	97,07
2.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	93,50
3.	lubuskie	82	82	100,00	81,00
4.	łódzkie	177	177	100,00	87,16
5.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	49,02
6.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	79,44
7.	pomorskie	123	122	99,19	71,04
8.	mazowieckie	314	311	99,04	67,18
9.	podlaskie	118	111	94,07	41,19
10.	opolskie	71	63	88,73	16,25
11.	dolnośląskie	169	141	83,43	31,11
12.	lubelskie	213	139	65,26	20,67
13.	śląskie	167	105	62,87	12,86
14.	świętokrzyskie	102	60	58,82	15,87
15.	małopolskie	182	39	21,43	0,78
16.	podkarpackie	160	22	13,75	0,32

Suszę notowano również w uprawach zbóż ozimych. Notowano ją w 1824 gminach (73,64% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 11,27 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 42,62% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 2,4 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach zbóż ozimych w województwach przedstawia tab. 6.

Tabela 6. Zasięg suszy w uprawach zbóż ozimych

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	226	100,00	90,65
2.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	79,06
3.	lubuskie	82	82	100,00	70,17
4.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	36,86
5.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	63,73
6.	pomorskie	123	122	99,19	56,90
7.	łódzkie	177	174	98,31	74,50
8.	mazowieckie	314	307	97,77	51,93
9.	podlaskie	118	95	80,51	27,19
10.	dolnośląskie	169	125	73,96	23,21
11.	opolskie	71	52	73,24	8,11
12.	lubelskie	213	122	57,28	10,95
13.	świętokrzyskie	102	49	48,04	9,88
14.	śląskie	167	74	44,31	6,63
15.	małopolskie	182	18	9,89	0,21
16.	podkarpackie	160	5	3,12	0,01

Suszę rolniczą w tym okresie sześciodekadowym odnotowano także w uprawach warzyw gruntowych. Notowano ją w 1762 gminach (71,13% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 19,21 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 41,67% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 12,88 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach warzyw gruntowych w województwach przedstawia tab. 7.

Tabela 7. Zasięg suszy w uprawach warzyw gruntowych

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	226	100,00	90,71
2.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	79,93
3.	lubuskie	82	82	100,00	68,93
4.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	35,78
5.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	62,39
6.	pomorskie	123	122	99,19	55,70
7.	łódzkie	177	174	98,31	74,28
8.	mazowieckie	314	301	95,86	50,01
9.	podlaskie	118	91	77,12	25,00
10.	opolskie	71	50	70,42	7,20
11.	dolnośląskie	169	117	69,23	23,07
12.	świętokrzyskie	102	48	47,06	8,13
13.	lubelskie	213	100	46,95	8,66
14.	śląskie	167	62	37,13	5,23
15.	małopolskie	182	15	8,24	0,17
16.	podkarpackie	160	1	0,62	0,00

Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach tytoniu, notowano ją w 1739 gminach (70,21% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 18,9 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 46,51% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 13,74 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach tytoniu w województwach przedstawia tab. 8.

Tabela 8. Zasięg suszy w uprawach tytoniu

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	226	100,00	95,45
2.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	91,21
3.	lubuskie	82	82	100,00	74,27
4.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	71,51
5.	pomorskie	123	122	99,19	63,59
6.	warmińsko-mazurskie	116	115	99,14	40,95
7.	łódzkie	177	174	98,31	82,48
8.	mazowieckie	314	298	94,90	56,81
9.	podlaskie	118	89	75,42	27,98
10.	dolnośląskie	169	116	68,64	28,21
11.	opolskie	71	48	67,61	8,69
12.	świętokrzyskie	102	48	47,06	8,99
13.	lubelskie	213	91	42,72	10,05
14.	śląskie	167	59	35,33	5,56
15.	małopolskie	182	13	7,14	0,20
16.	podkarpackie	160	1	0,62	0,00

Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach truskawek, notowano ją w 1739 gminach (70,21% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 18,9 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 46,51% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 13,74 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach truskawek w województwach przedstawia tab. 9.

Tabela 9. Zasięg suszy w uprawach truskawek

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	226	100,00	88,37
2.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	76,52
3.	lubuskie	82	82	100,00	62,87
4.	pomorskie	123	122	99,19	49,63
5.	łódzkie	177	174	98,31	71,22
6.	zachodniopomorskie	113	111	98,23	54,49
7.	warmińsko-mazurskie	116	111	95,69	30,85
8.	mazowieckie	314	294	93,63	43,45
9.	podlaskie	118	82	69,49	18,97
10.	dolnośląskie	169	110	65,09	21,09
11.	opolskie	71	45	63,38	4,74
12.	świętokrzyskie	102	38	37,25	4,95
13.	lubelskie	213	68	31,92	5,17
14.	śląskie	167	41	24,55	2,40
15.	małopolskie	182	9	4,95	0,09
16.	podkarpackie	160	1	0,62	0,00

Suszę rolniczą odnotowano również w uprawach drzew owocowych. W tych uprawach notowano ją w 1498 gminach (60,48% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 14,05 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 26,8% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 6,08 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach drzew owocowych w województwach przedstawia tab. 10.

Tabela 10. Zasięg suszy w uprawach drzew owocowych

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	226	100,00	74,38
2.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	56,77
3.	lubuskie	82	81	98,78	39,07
4.	pomorskie	123	120	97,56	32,22
5.	zachodniopomorskie	113	110	97,35	30,83
6.	łódzkie	177	172	97,18	56,45
7.	warmińsko-mazurskie	116	104	89,66	18,24
8.	mazowieckie	314	275	87,58	29,42
9.	dolnośląskie	169	94	55,62	15,45
10.	podlaskie	118	62	52,54	8,75
11.	opolskie	71	27	38,03	1,26
12.	świętokrzyskie	102	25	24,51	2,03
13.	lubelskie	213	36	16,90	1,91
14.	śląskie	167	17	10,18	0,61
15.	małopolskie	182	5	2,75	0,01

Suszę rolniczą w tym okresie sześciodekadowym odnotowano również w uprawach chmielu. Notowano ją w 1347 gminach (54,38% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 22,61 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 24,15% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 16,19 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach chmielu w województwach przedstawia tab. 11.

Tabela 11. Zasięg suszy w uprawach chmielu

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	225	99,56	72,19
2.	kujawsko-pomorskie	144	142	98,61	55,03
3.	pomorskie	123	116	94,31	26,81
4.	łódzkie	177	166	93,79	52,53
5.	zachodniopomorskie	113	105	92,92	25,58
6.	lubuskie	82	75	91,46	31,44
7.	warmińsko-mazurskie	116	94	81,03	15,14
8.	mazowieckie	314	248	78,98	25,30
9.	dolnośląskie	169	79	46,75	13,88
10.	podlaskie	118	38	32,20	5,90
11.	opolskie	71	19	26,76	0,64
12.	świętokrzyskie	102	16	15,69	0,93
13.	lubelskie	213	15	7,04	0,47
14.	śląskie	167	8	4,79	0,17
15.	małopolskie	182	1	0,55	0,00

Suszę rolniczą w tym okresie sześciodekadowym odnotowano także w uprawach ziemniaka. Notowano ją w 1229 gminach (49,62% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 24,83 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 19,99% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 15,85 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach ziemniaka w województwach przedstawia tab. 12.

Tabela 12. Zasięg suszy w uprawach ziemniaka

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	223	98,67	65,59
2.	kujawsko-pomorskie	144	140	97,22	49,54
3.	łódzkie	177	165	93,22	45,10
4.	zachodniopomorskie	113	98	86,73	17,48
5.	lubuskie	82	71	86,59	20,69
6.	pomorskie	123	106	86,18	17,99
7.	warmińsko-mazurskie	116	84	72,41	10,98
8.	mazowieckie	314	213	67,83	19,91
9.	dolnośląskie	169	67	39,64	10,80
10.	podlaskie	118	26	22,03	3,79
11.	opolskie	71	15	21,13	0,23
12.	świętokrzyskie	102	10	9,80	0,47
13.	lubelskie	213	9	4,23	0,10
14.	śląskie	167	1	0,60	0,02
15.	małopolskie	182	1	0,55	0,00

Suszę rolniczą w tym okresie sześciodekadowym odnotowano również w uprawach buraka cukrowego. Notowano ją w 779 gminach (31,45% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 21,36 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 11,53% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 9,51 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach buraka cukrowego w województwach przedstawia
tab. 13.

Tabela 13. Zasięg suszy w uprawach buraka cukrowego

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	198	87,61	45,28
2.	kujawsko-pomorskie	144	131	90,97	38,49
3.	łódzkie	177	125	70,62	21,83
4.	zachodniopomorskie	113	53	46,90	8,17
5.	pomorskie	123	57	46,34	8,23
6.	lubuskie	82	32	39,02	4,38
7.	mazowieckie	314	108	34,39	9,33
8.	warmińsko-mazurskie	116	31	26,72	4,02
9.	dolnośląskie	169	35	20,71	4,59
10.	podlaskie	118	5	4,24	0,39
11.	świętokrzyskie	102	4	3,92	0,08

Temperatura tegorocznego maja w całym kraju była stosunkowo niska. Na przeważającym obszarze kraju notowano od 12 do 13^oC, natomiast w północnej i południowej części Polski wynosiła od 10 do 12^oC (na tym obszarze było zimniej od warunków wieloletnich od 0,5 do 1,0^oC).

Tegoroczny czerwiec był ciepły, na przeważającym obszarze kraju notowano wyższą temperaturę powietrza od normy wieloletniej od 0,5 do 2,0^oC. Tylko w południowo-wschodniej części Polski temperatura była w normie wieloletniej. Najwyższą temperaturę powietrza notowano na Pojezierzu i Nizinie Wielkopolskiej, na Kujawach, na Nizinie Śląskiej od 18 do 20^oC. Najchłodniej było w północnych i południowych obszarach kraju od 13 do 15^oC. Na pozostałym terytorium Polski temperatura wynosiła od 15 do 18^oC.

W pierwszej dekadzie lipca najniższą temperaturę notowano na Pojezierzu Pomorskim, Mazurskim oraz na Pogórzu Karpackim i Przedgórzu Sudeckim od 15 do 19^oC. Najwyższą temperaturę powyżej 19^oC notowano na pozostałym obszarze kraju. W drugiej dekadzie lipca najcieplej było w południowo-zachodniej części Polski od 20 do 22^oC, a najchłodniej na północy kraju od 16-17^oC.

Trzecią dekadę maja charakteryzowało bardzo duże usłonecznienie. W całej Polsce notowano ponad 100 godz. ze Słońcem, przy czym we wschodniej części Pobrzeża Słowińskiego oraz na Polesiu Lubelskim było tych godzin aż 150.

W czerwcu usłonecznienie w zachodniej części kraju było większe niż w wieloleciu od 20 do 100 godzin a w południowo-wschodniej części kraju było mniejsze o 20 godz. od normy i na tym terytorium notowano od 220 do 260 słonecznych godzin. W północnej części Polski liczba godzin ze Słońcem była bardzo wysoka od 320 do 360 godz.

W pierwszej dekadzie lipca liczba godzin ze Słońcem wynosiła powyżej 100 godzin w Lubelskiem oraz w południowo zachodniej Polsce. Poniżej tej wartości usłonecznienie było notowane na pozostałym obszarze kraju. W drugiej dekadzie lipca najwięcej słonecznych godzin notowano w południowo-zachodniej części Polski od 90 do 110 godz., a najmniej na północno-wschodnim terytorium kraju od 70 do 80 godzin.

W północno-zachodniej Polsce opady atmosferyczne w maju były małe od poniżej 5 do 50 mm. Natomiast w południowo-wschodniej części kraju były już większe od 50 do 110 mm. Na przeważającym obszarze Polski były niższe od normy od 30 do 100% w stosunku do wielolecia a na północy kraju nawet od poniżej 20 do 30% normy.

W czerwcu opady na przeważającym obszarze Polski były niskie, nie przekraczały 60 mm, stanowiły 20-90% normy wieloletniej. Tylko we wschodnich i południowo-wschodnich rejonach kraju notowano ich nieco więcej od 60 do 140 mm (110-130% normy).

W pierwszej dekadzie lipca na przeważającym obszarze Polski opady nie wystąpiły lub nie przekraczały 10 mm. Tylko lokalnie na północy kraju notowano ich wystąpienie od 10 do 15 mm, oraz od 10 do 50 mm na południu Polski. W drugiej dekadzie lipca najniższe opady a nawet ich brak notowano w północno-zachodniej części Polski od 0 do 5 mm, a największe występowały na południu i północy kraju od 15 do ponad 100 mm.

W pierwszym jak i drugim raporcie notowano stosunkowo niskie wartości ewapotraspiracji wynoszące 2,5 mm/dzień. Natomiast w trzecim raporcie ewapotranspiracja wzrosła do 3,1 mm/dzień, w czwartym do 3,5 mm/dzień, w piątym do 3,7 mm/dzień, w szóstym do 4,0 a w siódmym do 4,2 mm/dzień co spowodowało, że nastąpił dalszy wzrost deficytu wody zwłaszcza w Polsce centralnej. Brak opadów w trzeciej dekadzie maja w czerwcu oraz w lipcu spowodował, że deficyt wody jest wyższy niż notowany w szóstym raporcie. Niedobory wody dla roślin uprawnych zwiększają się. Największe deficyt wody w tym okresie sześciodekadowym dla roślin uprawnych notowano w północnej i centralnej Polsce, wynosił od -210 do -269 mm.

Informujemy, że zgodnie z definicją określoną w ustawie z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (Dz. U. Nr 150, poz. 1249, z późn. zm.) „suszę oznaczają szkody spowodowane wystąpieniem, w dowolnym sześciodekadowym okresie od dnia 21 marca do dnia 30 września, spadku klimatycznego bilansu wodnego poniżej wartości określonej dla poszczególnych gatunków roślin uprawnych i gleb”. A zatem w obojętnie którym okresie sześciodekadowym zostanie stwierdzona susza, to plony ostateczne dla upraw objętych suszą będą niższe przynajmniej o 20% w skali gminy w stosunku do plonów uzyskanych w średnich wieloletnich warunkach pogodowych.

Natomiast szczegółowe informacje przedstawiające straty plonów w poszczególnych województwach za pomocą map oraz tabel zamieszczone są na stronie Systemu Monitoringu Suszy Rolniczej www.susza.iung.pulawy.pl, na której znajduje się zakładka:

Mapy zagrożenia suszą\Wybierz uprawę\Wybierz okres – należy wybrać Zasięg maksymalny, z którego jednoznacznie wynika informacja o suszy:

liczba gmin z suszą,
udział gmin z suszą,
udział powierzchni z suszą

dla danego województwa. Przedstawione dane są sumą wszystkich gmin i powierzchni objętych suszą od początku jej monitorowania (od 21 marca) w danym roku aż po raport bieżący. Podkreślamy, że tylko zasięg maksymalny jest najbardziej miarodajny w monitorowanym okresie wegetacyjnym w oznaczeniu wystąpienia suszy rolniczej w: kraju, województwie, gminie oraz na działce ewidencyjnej.

Tegoroczne warunki pogodowe wiosny z uwagi na wysokie usłonecznienie, dużą prędkość wiatru oraz bardzo małe opady atmosferyczne sprawiły, że wystąpił na terenie kraju duży deficyt wody dla roślin uprawnych, powodujący straty plonów wynoszące przynajmniej 20% w stosunku do plonów uzyskiwanych w latach o przeciętnych warunkach pogodowych. Suszę notowano we wszystkich województwach. W siódmym raporcie monitoringu suszy wystąpił dalszy wzrost powierzchni z suszą rolniczą we wszystkich trzynastu monitorowanych uprawach.

W tegorocznym okresie wegetacyjnym od 21 marca do 20 lipca opracowano siedem raportów dotyczących monitoringu suszy rolniczej. W tym okresie stwierdzono niedobory wody powodujące obniżenie plonów przynajmniej o 20% w stosunku do plonów uzyskiwanych w średnich warunkach pogodowych dla upraw:

Kukurydzy na ziarno,
Kukurydzy na kiszonkę,
Krzewów owocowych,
Rzepaku i rzepiku,
Krzewów owocowych
Zbóż jarych,
Zbóż ozimych,
Warzyw gruntowych,
Truskawek,
Tytoniu,
Drzew owocowych,
Chmielu,
Ziemniaka,
Buraka cukrowego.

Występowanie suszy rolniczej w monitorowanych uprawach w okresie od 21 marca do 20 lipca 2023 roku prezentowane są w tabelach 14-28.

Tabela 14. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach kukurydzy na ziarno w okresie21 marzec – 20 lipiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	226	100,00	96,29
2.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	90,54
3.	lubuskie	82	82	100,00	80,32
4.	łódzkie	177	177	100,00	85,84
5.	mazowieckie	314	314	100,00	68,83
6.	opolskie	71	71	100,00	19,79
7.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	51,15
8.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	80,40
9.	pomorskie	123	122	99,19	72,81
10.	podlaskie	118	116	98,31	47,56
11.	dolnośląskie	169	160	94,67	30,33
12.	śląskie	167	152	91,02	20,64
13.	świętokrzyskie	102	80	78,43	20,87
14.	lubelskie	213	165	77,46	23,47
15.	małopolskie	182	66	36,26	2,45
16.	podkarpackie	160	55	34,38	2,01

Tabela 15. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach kukurydzy na kiszonkę w okresie21 marzec – 20 lipiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	226	100,00	96,29
2.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	90,54
3.	lubuskie	82	82	100,00	80,32
4.	łódzkie	177	177	100,00	85,84
5.	mazowieckie	314	314	100,00	68,83
6.	opolskie	71	71	100,00	19,79
7.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	51,15
8.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	80,40
9.	pomorskie	123	122	99,19	72,81
10.	podlaskie	118	116	98,31	47,56
11.	dolnośląskie	169	160	94,67	30,33
12.	śląskie	167	152	91,02	20,64
13.	świętokrzyskie	102	80	78,43	20,87
14.	lubelskie	213	165	77,46	23,47
15.	małopolskie	182	66	36,26	2,45
16.	podkarpackie	160	55	34,38	2,01

Tabela 16. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach krzewów owocowych w okresie 21 marzec – 20 lipiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	226	100,00	98,83
2.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	98,81
3.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	94,82
4.	łódzkie	177	177	100,00	92,52
5.	lubuskie	82	82	100,00	87,36
6.	mazowieckie	314	314	100,00	76,44
7.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	77,09
8.	pomorskie	123	122	99,19	89,80
9.	podlaskie	118	117	99,15	54,34
10.	opolskie	71	68	95,77	22,72
11.	dolnośląskie	169	159	94,08	36,87
12.	śląskie	167	144	86,23	22,15
13.	lubelskie	213	163	76,53	28,91
14.	świętokrzyskie	102	69	67,65	21,80
15.	małopolskie	182	61	33,52	2,12
16.	podkarpackie	160	45	28,12	1,27

Tabela 17. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach rzepaku i rzepiku w okresie 21 marzec – 20 lipiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	226	100,00	97,64
2.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	97,46
3.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	93,61
4.	łódzkie	177	177	100,00	88,06
5.	lubuskie	82	82	100,00	82,54
6.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	70,15
7.	mazowieckie	314	312	99,36	70,38
8.	pomorskie	123	122	99,19	86,07
9.	podlaskie	118	112	94,92	46,90
10.	dolnośląskie	169	154	91,12	30,49
11.	opolskie	71	57	80,28	15,74
12.	lubelskie	213	157	73,71	15,75
13.	śląskie	167	104	62,28	14,27
14.	świętokrzyskie	102	58	56,86	12,52
15.	małopolskie	182	76	41,76	1,28
16.	podkarpackie	160	47	29,38	1,99

Tabela 18. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach roślin strączkowych w okresie21 marzec – 20 lipiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	226	100,00	97,51
2.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	95,00
3.	lubuskie	82	82	100,00	82,23
4.	łódzkie	177	177	100,00	88,06
5.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	56,80
6.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	85,92
7.	mazowieckie	314	312	99,36	68,97
8.	pomorskie	123	122	99,19	77,95
9.	podlaskie	118	113	95,76	44,24
10.	opolskie	71	67	94,37	18,01
11.	dolnośląskie	169	148	87,57	31,71
12.	śląskie	167	129	77,25	15,16
13.	lubelskie	213	145	68,08	22,21
14.	świętokrzyskie	102	64	62,75	17,72
15.	małopolskie	182	51	28,02	1,19
16.	podkarpackie	160	31	19,38	0,59

Tabela 19. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach zbóż jarych w okresie 21 marzec – 20 lipiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	99,21
2.	lubuskie	82	82	100,00	90,19
3.	łódzkie	177	177	100,00	91,90
4.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	89,02
5.	wielkopolskie	226	226	100,00	99,18
6.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	97,97
7.	mazowieckie	314	312	99,36	72,05
8.	pomorskie	123	122	99,19	93,45
9.	podlaskie	118	117	99,15	57,60
10.	opolskie	71	64	90,14	19,16
11.	dolnośląskie	169	146	86,39	35,48
12.	lubelskie	213	158	74,18	21,50
13.	śląskie	167	110	65,87	13,29
14.	świętokrzyskie	102	62	60,78	16,10
15.	małopolskie	182	39	21,43	0,78
16.	podkarpackie	160	23	14,38	0,40

Tabela 20. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach zbóż ozimych w okresie 21 marzec – 20 lipiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	91,45
2.	lubuskie	82	82	100,00	79,14
3.	łódzkie	177	177	100,00	80,95
4.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	68,78
5.	wielkopolskie	226	226	100,00	95,52
6.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	88,06
7.	mazowieckie	314	312	99,36	57,96
8.	pomorskie	123	122	99,19	78,50
9.	podlaskie	118	116	98,31	44,58
10.	dolnośląskie	169	133	78,70	25,50
11.	opolskie	71	53	74,65	10,27
12.	lubelskie	213	141	66,20	11,79
13.	świętokrzyskie	102	49	48,04	10,03
14.	śląskie	167	75	44,91	6,89
15.	małopolskie	182	18	9,89	0,21
16.	podkarpackie	160	5	3,12	0,01

Tabela 21. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach warzyw gruntowych w okresie 21 marzec – 20 lipiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	226	100,00	90,96
2.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	81,75
3.	lubuskie	82	82	100,00	69,00
4.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	38,54
5.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	67,19
6.	pomorskie	123	122	99,19	60,19
7.	łódzkie	177	174	98,31	74,29
8.	mazowieckie	314	301	95,86	50,20
9.	podlaskie	118	91	77,12	25,00
10.	opolskie	71	50	70,42	7,20
11.	dolnośląskie	169	117	69,23	23,08
12.	świętokrzyskie	102	48	47,06	8,13
13.	lubelskie	213	100	46,95	8,66
14.	śląskie	167	62	37,13	5,23
15.	małopolskie	182	15	8,24	0,17
16.	podkarpackie	160	1	0,62	0,00

Tabela 22. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach truskawek w okresie 21 marzec – 20 lipiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	226	100,00	95,71
2.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	92,31
3.	lubuskie	82	82	100,00	79,01
4.	łódzkie	177	177	100,00	79,90
5.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	73,19
6.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	89,18
7.	pomorskie	123	122	99,19	81,07
8.	podlaskie	118	115	97,46	39,73
9.	mazowieckie	314	302	96,18	51,96
10.	dolnośląskie	169	121	71,60	25,09
11.	opolskie	71	47	66,20	7,44
12.	lubelskie	213	86	40,38	5,62
13.	świętokrzyskie	102	39	38,24	5,00
14.	śląskie	167	42	25,15	2,76
15.	małopolskie	182	9	4,95	0,09
16.	podkarpackie	160	1	0,62	0,00

Tabela 23. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach tytoniu w okresie 21 marzec – 20 lipiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	226	100,00	95,75
2.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	92,63
3.	lubuskie	82	82	100,00	74,48
4.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	46,20
5.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	76,65
6.	pomorskie	123	122	99,19	70,39
7.	łódzkie	177	174	98,31	82,50
8.	mazowieckie	314	298	94,90	57,09
9.	podlaskie	118	89	75,42	27,98
10.	dolnośląskie	169	116	68,64	28,21
11.	opolskie	71	48	67,61	8,69
12.	świętokrzyskie	102	48	47,06	8,99
13.	lubelskie	213	91	42,72	10,05
14.	śląskie	167	59	35,33	5,56
15.	małopolskie	182	13	7,14	0,20
16.	podkarpackie	160	1	0,62	0,00

Tabela 24. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach drzew owocowych w okresie 21 marzec – 20 lipiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	226	100,00	80,50
2.	kujawsko-pomorskie	144	144	100,00	65,52
3.	warmińsko-mazurskie	116	116	100,00	35,23
4.	zachodniopomorskie	113	113	100,00	61,96
5.	pomorskie	123	122	99,19	55,54
6.	lubuskie	82	81	98,78	46,81
7.	łódzkie	177	173	97,74	59,04
8.	mazowieckie	314	275	87,58	30,37
9.	podlaskie	118	68	57,63	9,46
10.	dolnośląskie	169	95	56,21	16,39
11.	opolskie	71	27	38,03	1,39
12.	świętokrzyskie	102	25	24,51	2,03
13.	lubelskie	213	36	16,90	1,91
14.	śląskie	167	17	10,18	0,61
15.	małopolskie	182	5	2,75	0,01

Tabela 25. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach chmielu w okresie 21 marzec – 20 lipiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	225	99,56	72,19
2.	kujawsko-pomorskie	144	143	99,31	55,08
3.	zachodniopomorskie	113	108	95,58	25,83
4.	pomorskie	123	117	95,12	29,32
5.	łódzkie	177	166	93,79	52,53
6.	lubuskie	82	75	91,46	31,44
7.	warmińsko-mazurskie	116	94	81,03	15,18
8.	mazowieckie	314	248	78,98	25,30
9.	dolnośląskie	169	79	46,75	13,88
10.	podlaskie	118	38	32,20	5,90
11.	opolskie	71	19	26,76	0,64
12.	świętokrzyskie	102	16	15,69	0,93
13.	lubelskie	213	15	7,04	0,47
14.	śląskie	167	8	4,79	0,17
15.	małopolskie	182	1	0,55	0,00

Tabela 26. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach ziemniaka w okresie 21 marzec – 20 lipiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	wielkopolskie	226	223	98,67	65,59
2.	kujawsko-pomorskie	144	140	97,22	49,54
3.	łódzkie	177	165	93,22	45,10
4.	pomorskie	123	108	87,80	19,54
5.	zachodniopomorskie	113	98	86,73	17,48
6.	lubuskie	82	71	86,59	20,69
7.	warmińsko-mazurskie	116	84	72,41	11,00
8.	mazowieckie	314	213	67,83	19,91
9.	dolnośląskie	169	67	39,64	10,80
10.	podlaskie	118	26	22,03	3,79
11.	opolskie	71	15	21,13	0,23
12.	świętokrzyskie	102	10	9,80	0,47
13.	lubelskie	213	9	4,23	0,10
14.	śląskie	167	1	0,60	0,02
15.	małopolskie	182	1	0,55	0,00

Tabela 27. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach buraka cukrowego w okresie 21 marzec – 20 lipiec 2023 roku

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	kujawsko-pomorskie	144	131	90,97	38,49
2.	wielkopolskie	226	198	87,61	45,28
3.	łódzkie	177	125	70,62	21,83
4.	pomorskie	123	58	47,15	11,25
5.	zachodniopomorskie	113	53	46,90	8,17
6.	lubuskie	82	32	39,02	4,38
7.	mazowieckie	314	108	34,39	9,33
8.	warmińsko-mazurskie	116	31	26,72	4,07
9.	dolnośląskie	169	35	20,71	4,59
10.	podlaskie	118	5	4,24	0,39
11.	świętokrzyskie	102	4	3,92	0,08

Wystąpienie suszy rolniczej w kraju dla okresu 21.03 – 20.07 2023 roku przedstawia tabela 28.

Tabela 28. Susza rolnicza w Polsce w okresie 21.03 – 20.07.2023 r.

Lp.	Uprawa	Liczba gmin z suszą	% gmin z suszą	% gruntów z suszą
1.	Kukurydza na ziarno	2159	87,16	54,31
2.	Kukurydza na kiszonkę	2159	87,16	54,31
3.	Krzewy owocowe	2120	85,59	61,70
4	Rzepak i rzepik	2057	83,04	56,55
5.	Rośliny strączkowe	2040	82,36	55,19
6.	Zboża jare	2011	81,19	61,10
7.	Zboża ozime	1882	75,98	51,45
8.	Warzywa gruntowe	1762	71,13	42,52
9.	Truskawki	1742	70,33	49,84
10.	Tytoń	1740	70,25	47,66
11.	Drzewa owocowe	1523	61,49	32,74
12.	Chmiel	1352	54,58	24,29
13.	Ziemniak	1231	49,70	20,07
14.	Burak cukrowy	780	31,49	11,68

Dyrektor
Prof. dr hab. Wiesław Oleszek

Opracowali:

Dr hab. Andrzej Doroszewski, prof. IUNG-PIB
Dr hab. Rafał Pudełko
Dr Katarzyna Żyłowska
Dr Jan Jadczyszyn
Mgr Piotr Koza
Mgr Anna Jędrejek
Mgr Małgorzata Kozak
Mgr Tomasz Jóźwicki
Adrian Matczuk

Materiał chroniony prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy

Klimatyczny Bilans Wodny dla okresu od 21 maja do 20 lipca 2023 roku

ul. Czartoryskich 8 24-100 Puławy

Tel: +48 81 4786 700