IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich gmin Polski (2477 gmin) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych gminach aktualny stan zagrożenia suszą rolniczą.
W dwunastym okresie raportowania tj. od 11 lipca do 10 września 2021 roku średnia wartość Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW), na podstawie którego dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą była dodatnia, wynosiła 10,0 mm. W obecnym sześciodekadowym okresie wartość KBW uległa zmniejszeniu o 30,7 mm w stosunku do poprzedniego okresu (1 VII – 31 VIII). Ewapotranspiracja również uległa zmniejszeniu o 7,4 mm.
Największy deficyt wody notowany był na obszarze zachodniej i południowej części Pojezierza Południowopomorskiego, zachodniej części Pojezierza Zachodniopomorskiego, w południowej części Pobrzeży Szczecińskiego i Gdańskiego oraz w północnej części Pojezierza Wielkopolskiego od -120 do -169 mm. Na pozostałym obszarze kraju niedobory były mniejsze od 0 do -119 mm, a w wielu miejscach notowano nawet nadmiar wody.
W wyniku występujących warunków wilgotnościowych w obecnym okresie raportowania stwierdzamy wystąpienie suszy rolniczej na terytorium Polski.
Susza rolnicza występowała na terenie województw:
Susza występowała w czterech uprawach:
W dwunastym okresie raportowania od 11 lipca do 10 września 2021 r. największy zasięg suszy rolniczej występował wśród upraw kukurydzy na kiszonkę. Suszę w tych uprawach odnotowano w 11 gminach (0,44% gmin Polski). Suszę notowano na obszarze 0,03% gruntów ornych kraju. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach kukurydzy na kiszonkę w województwach przedstawia tab. 1.
Tabela 1. Zasięg suszy w uprawie kukurydzy na kiszonkę
| Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
| 1. | zachodniopomorskie | 113 | 7 | 6,19 | 0,12 |
| 2. | wielkopolskie | 226 | 4 | 1,77 | 0,18 |
Suszę rolniczą odnotowano również w uprawach ziemniaka. Suszę w tych uprawach odnotowano w 9 gminach (0,36% gmin Polski). Suszę notowano na obszarze 0,01% gruntów ornych kraju. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach ziemniaka w województwach przedstawia tab. 2.
Tabela 2. Zasięg suszy w uprawie ziemniaka
| Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
| 1. | zachodniopomorskie | 113 | 5 | 4,42 | 0,05 |
| 2. | wielkopolskie | 226 | 4 | 1,77 | 0,08 |
Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach krzewów owocowych. Suszę w tych uprawach odnotowano w 9 gminach (0,36% gmin Polski). Suszę notowano na obszarze 0,01% gruntów ornych kraju. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach krzewów owocowych w województwach przedstawia tab. 3.
Tabela 3. Zasięg suszy w uprawie krzewów owocowych
| Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
| 1. | zachodniopomorskie | 113 | 5 | 4,42 | 0,05 |
| 2. | wielkopolskie | 226 | 4 | 1,77 | 0,08 |
Suszę rolniczą notowano również w uprawach kukurydzy na ziarno. Notowano ją w 8 gminach (0,32% gmin Polski). Suszę notowano na obszarze 0,01% gruntów ornych kraju. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach kukurydzy na ziarno w województwach przedstawia tab. 4.
Tabela 4. Zasięg suszy w uprawie kukurydzy na ziarno
| Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
| 1. | zachodniopomorskie | 113 | 4 | 3,54 | 0,04 |
| 2. | wielkopolskie | 226 | 4 | 1,77 | 0,03 |
Lipiec był cieplejszy od średniej wieloletniej temperatury od 1 do 3oC. Najcieplej było we wschodniej części kraju (ponad 21oC) i na tym terenie było cieplej od normy wieloletniej od 2 do ponad 3oC. Tylko nieznacznie było chłodniej w zachodnim obszarze Polski od 19 do 20oC i na tym terytorium było cieplej od normy od 1 do 2oC.
W pierwszej dekadzie sierpnia najwyższą temperaturę powyżej 19oC odnotowano we wschodniej i południowej części Kotliny Sandomierskiej, na Roztoczu, w południowo-wschodniej części Wyżyny Lubelskiej i na Wyżynie Wołyńskiej. Najchłodniej było od 13 do 16oC w Sudetach, na Przedgórzu Sudeckim oraz w Beskidach Zachodnich. Na pozostałym obszarze Polski notowano temperaturę od 16 do 19oC.
W drugiej dekadzie sierpnia najwyższą temperaturę powyżej 19oC notowano w zachodniej części Kotliny Sandomierskiej, w Kotlinach: Orawskiej i Oświęcimskiej, na Nizinie Śląskiej. Najchłodniej było od 13 do 16oC w Sudetach, w północnej części Pojezierza Południwopomorskiego, we wschodniej i środkowej części Pojezierza Zachodniopomorskiego, na Pojezierzu Litewskim, we wschodniej części: Pojezierza Mazurskiego; Iławskiego; Chełmińsko-Dobrzyńskiego, w środkowej części Niziny Północnopodlaskiej oraz w Beskidach Zachodnich. Na pozostałym obszarze kraju notowano temperaturę od 16 do 19oC.
W trzeciej dekadzie sierpnia najwyższą temperaturę powyżej 15oC notowano w północnej części Pobrzeża Gdańskiego i Szczecińskiego, w środkowej części Niziny Śląskiej, we wschodniej części Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej oraz we wschodniej części Pojezierza Lubuskiego. Najchłodniej było od 9 do 12oC w Sudetach oraz w Beskidach Zachodnich. Na pozostałym obszarze Polski notowano temperaturę od 12 do 15oC.
W pierwszej dekadzie września najwyższą temperaturę (powyżej 16oC) notowano w zachodniej części Pobrzeża Szczecińskiego, w zachodniej części Pojezierzy Zachodniopomorskiego i Południowopomorskiego, na Pojezierzu Lubuskim, na Wzniesieniach Zielonogórskich, w zachodniej części Wału Trzebnickiego, na Nizinie Śląsko-Łużyckiej oraz w zachodniej części Niziny Śląskiej. Na pozostałym obszarze Polski notowano temperaturę od 10oC do 16oC.
W lipcu notowano bardzo duże zróżnicowanie w wielkości opadów na terenie kraju. Najwyższe notowano w południowej i w północno-wschodniej części Polski od 140 do 180 mm. Bardzo wysokie opady notowano również we wschodniej części kraju od 110 do 140 mm. Natomiast w zachodnich rejonach Polski były mniejsze od 50 do 110 mm. Tegoroczne opady tego miesiąca w północno-wschodniej Polsce stanowiły od 130 do 160% normy, na pozostałych wschodnich obszarach kraju od 110 do 130 % a w zachodniej części Polski od 60 do 100% normy.
W pierwszej dekadzie sierpnia najniższe opady (poniżej 10 mm) notowano na Pojezierzu Lubuskim, w zachodniej i środkowej części Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej, w północno-zachodniej i środkowej części Pojezierza Wielkopolskiego, w zachodniej i południowej części Pojezierza Południowopomorskiego. Natomiast najwyższe od 60 do 110 mm notowano na Nizinie Środkowomazowieckiej i Południowopodlaskiej, na Wzniesieniach Południowomazowieckich, na wyżynach: Przedborskiej, Kieleckiej, Krakowsko-Częstochowskiej, Śląskiej, Woźnicko-Wieluńskiej, w zachodniej części Wyżyny Lubelskiej, w Niecce Nidziańskiej, w północno zachodniej części Kotliny Sandomierskiej, w Sudetach, na Pogórzu Zachodniobeskidzkim
i w Beskidach Zachodnich. W pozostałej części kraju opady odnotowano od 10 do 60 mm.
W drugiej dekadzie sierpnia najwyższe opady notowano w środkowej części Pobrzeża Koszalińskiego (powyżej 50 mm), natomiast najniższe (poniżej 10 mm) notowano w środkowej części Pobrzeża Gdańskiego, na Polesiu Wołyńskim, na Wyżynie Wołyńskiej, we wschodniej części Wyżyny Lubelskiej i Roztocza, na Nizinie Śląskiej, na Przedgórzu Sudeckim, na Pojezierzach: Wielkopolskim, Lubuskim, w zachodniej i środkowej części Pojezierza Południowopomorskiego, w zachodniej części Wału Trzebnickiego, na Nizinach: Śląsko-Łużyckiej, Południowowielkopolskiej oraz w zachodniej i środkowej części Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej.
W trzeciej dekadzie sierpnia najwyższe opady notowano w Beskidach Zachodnich, na Pogórzu Zachodniobeskidzkim, na Podhalu i w Tatrach (powyżej 120 mm). Natomiast najniższe opady (poniżej 40 mm) notowano na Nizinie Północnopodlaskiej, na Polesiu Wołyńskim, w północno-wschodniej części Niziny Południowopodlaskiej, w południowej części Pojezierza Mazurskiego, w północnej części Niziny Północnomazowieckiej, w północnej części Pojezierza Wielkopolskiego i Lubuskiego, w Pradolinie Toruńsko-Eberswaldzkiej, na Pojezierzu Południowopomorskim, na Żuławach Wiślanych, w Dolinie Dolnej Wisły, w środkowej części Pobrzeża Koszalińskiego, w południowej części Pobrzeża Szczecińskiego i w północnej części Pojezierza Chełmińsko-Dobrzyńskiego.
W pozostałej części Polski opady odnotowano od 40 do 120 mm.
W pierwszej dekadzie września na przeważającym obszarze kraju notowano opady poniżej 5 mm. Tylko w Beskidach, Tatrach i we wschodniej części Pogórza Środkowobeskidzkiego notowano opady od 5 do 40 mm.
Ponadto informujemy, że zgodnie z definicją określoną w ustawie z dnia 7 lipca 2005 r o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (Dz. U. Nr 150, poz. 1249, z późn. zm.) „suszę oznaczają szkody spowodowane wystąpieniem, w dowolnym sześciodekadowym okresie od dnia 21 marca do dnia 30 września…”. A zatem wystąpienie suszy w przynajmniej jednym okresie sześciodekadowym oznacza, że plony ostateczne będą niższe przynajmniej o 20% w skali gminy w stosunku do plonów uzyskanych w średnich wieloletnich warunkach pogodowych. Na stronie internetowej monitoringu suszy rolniczej www.susza.iung.pulawy.pl znajduje się zakładka:
Mapy zagrożenia suszą\Wybierz uprawę\Wybierz okres – należy wybrać Zasięg maksymalny, z którego jednoznacznie wynika informacja o suszy:
Podkreślamy, że tylko zasięg maksymalny jest najbardziej miarodajny w oznaczeniu wystąpienia suszy dla kraju, województwa, gminy oraz dla działki ewidencyjnej.
Dyrektor
Prof. dr hab. Wiesław Oleszek
Opracowali:
- Dr hab. Andrzej Doroszewski, prof. IUNG-PIB
- Dr hab. Rafał Pudełko
- Dr Katarzyna Żyłowska
- Dr Jan Jadczyszyn
- Mgr Piotr Koza
- Mgr Anna Jędrejek
- Mgr Małgorzata Kozak
- Mgr Tomasz Jóźwicki
- Adrian Matczuk