26.07.17 Regionalizacja rolnictwa jest jednym z wyzwań dla złożonego systemu jaki współtworzą nauka, doradztwo i praktyka rolnicza, powiązane szeregiem związków i zależności.
Wyzwanie to jest postrzegane jako ważny nurt działalności Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowego Instytutu Badawczego w Puławach.
Współcześnie jednym z wyznaczników działalności badawczo-rozwojowej IUNG-PIB jest regionalne zróżnicowanie polskiego rolnictwa; zarówno aktualnie jak i w ujęciu perspektywicznym. Zróżnicowanie to wywiera znaczący wpływ na efektywność transferu wyników badań naukowych instytutu do praktyki za pośrednictwem doradztwa rolniczego. Jest to przesłanką dywersyfikacji zaleceń dotyczących technik uprawy roli i technologii produkcji oraz systemów gospodarowania. Wpływa również na organizację i intensywność produkcji oraz uzyskiwane efekty produkcyjne i ekonomiczne. Rzutuje również na oddziaływanie rolnictwa na środowisko przyrodnicze.
Problemy regionalne występują we wszystkich sferach działalności IUNG-PIB. Najważniejsze z tych sfer to:
– program działalności statutowej;
– programy wieloletnie;
– projekty w ramach UE;
– projekty badawcze, krajowe, zagraniczne;
– monitoringi na poziomie kraju: suszy, skażenia gleb, wód i powietrza;
– oceny stanu agrochemicznego gleb;
– wyznaczanie ONW, OSN, OPR;
– ocena skutków WPR,
– transfer wyników badań do doradztwa i praktyki.
Ważniejsze aspekty regionalne znajdujące odzwierciedlenie w działalności IUNG-PIB to:
1. Analiza i ocena regionalnego zróżnicowania:
• warunków przyrodniczych i organizacyjno-ekonomicznych produkcji rolniczej,
• efektów produkcyjnych i ekonomicznych rolnictwa,
• kierunków i dynamiki zmian produkcji rolniczej,
• wpływu WPR na środowisko przyrodnicze i rolnictwo,
• możliwości rozwoju różnych kierunków produkcji roślinnej i zwierzęcej.
2. Ocena siły oddziaływania różnych grup uwarunkowań na zróżnicowanie regionalne.
3. Opracowanie kryteriów i wyznaczanie: ONW, OSN, OPR (obszary problemowe rolnictwa), obszarów specyficznych; wskazywanie specyfiki i zagrożeń.
4. Propozycje wspierania rozwoju rolnictwa, z uwzględnieniem różnych systemów gospodarowania w regionach.
5. Wykonywanie analiz przestrzennych z uwzględnieniem różnych poziomów zarządzania.
6. Wyodrębnianie regionów rolniczych.
7. Wskazanie priorytetowych kierunków działalności doradczej w regionach.
8. Dostrzeganie roli RZD IUNG-PIB jako regionalnych centrów innowacji i postępu technologicznego w rolnictwie.
Analiza działalności Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowego Instytutu Badawczego w Puławach wskazuje, że w badaniach naukowych oraz w działalności wdrożeniowej i upowszechnieniowej znajdują odzwierciedlenie nowe wyzwania o dużym znaczeniu społecznym i gospodarczym. Przesłankami nowych wyzwań obok uwarunkowań globalnych, zasad Wspólnej Polityki Rolnej UE i koncepcji zrównoważonego rozwoju są także stan aktualny polskiego rolnictwa i jego zróżnicowanie według regionów i grup gospodarstw. Nowe wyzwania stojące współcześnie przed polskim rolnictwem powinny być przedmiotem partnerskiej współpracy nauki (instytuty badawcze, uczelnie) z doradztwem i praktyką rolniczą, osadzonej w realiach poszczególnych regionów. Skuteczne podejmowanie i rozwiązywanie problemów, wynikających z regionalnego zróżnicowania polskiego rolnictwa wymaga stałego doskonalenia i poprawy efektywności transferu wyników badań do doradztwa i praktyki rolniczej.
Problemy rozwoju produkcji rolniczej w regionach są i powinny być płaszczyzną współpracy z naszym Instytutem. Gorąco do niej zachęcamy.
Opracował:
prof. dr hab. Stanisław Krasowicz